Abstract:
پژوهش حاضر، با هدف تعیین میزان درگیری فعال فراگیران با کتب علوم و ریاضی پایه ششم دبستان صورت گرفت. روش، تحلیل محتوا به تکنیک ویلیام رومی بر اساس ضریب درگیری دانشآموزان در سه مولفه متن، پرسشها و تصاویر بود. جامعه آماری محتوای کتابهای علوم و ریاضی پایه ششم ابتدایی است که به صورت سرشماری تمام محتوای متون، پرسشها و تصاویر دو کتاب جدید التالیف چاپ 92-91 مورد تحلیل محتوا (ویلیام رومی) قرار گرفت. نتایج حاکی از این بود که در کتاب علوم (از 320 واحد متن، 100 واحد پرسش و 140 واحد تصویر) شاخص درگیری دانش آموزان با متن کتاب 84/0، با پرسشها 9 و با تصاویر کتاب 19/0 است. همچنین، در کتاب ریاضی (از 182 واحد متن، 862 واحد پرسش و 97 واحد تصویر) شاخص درگیری با متن کتاب 85/0، با پرسشها 26/13 و با تصاویر کتاب 30/0 حاصل گردید. به عبارتی، متن کتاب علوم و ریاضی این پایه به شیوه فعال تدوین شده است، در حالی که تصاویر این کتب به شیوه غیر فعال نگاشته شده و پرسشهای ارائه شده نیز به دلیل، فعال بودن بیش از اندازه منجر به خستگی و بیحوصلگی دانش آموزان میگردد. با عنایت به این که محتوای کتب مذکور در قسمت پرسشها و تصاویر نتوانسته آن چنان که باید دانشآموز را به فعالیت، تفکر و تحلیل تشویق نماید، اصلاح و بهبود در طراحی و تدوین این کتب ضروری مینماید.
Machine summary:
جامعه آماری محتوای کتابهای علوم و ریاضی پایه ششم ابتدایی است که به صورت سرشماری تمام محتوای متون، پرسشها و تصاویر دو کتاب جدید التالیف چاپ 92-91 مورد تحلیل محتوا (ویلیام رومی) قرار گرفت.
به عبارتی، با عنایت به موارد ذکر شده و اهمیت کتاب درسی در نظام آموزشی متمرکز کشورمان و همچنین از آنجایی که کتابهای سال ششم امسال برای اولین بار تألیف شده است، تحقیق حاضر با هدف بررسی و تحلیل محتوای کتب علوم و ریاضی پایه ششم ابتدایی صورت گرفت.
(رجوع شود به تصویر صفحه) در بخش بعدی، نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل پرسشهای پایان درس در همه دروس کتاب علوم پایه ششم دبستان نشان می دهد که حدود 8% واحدهای بررسی شده در مقولهa (بیان حقایق)، حدود 2% واحدهای بررسی شده در مقوله b(بیان نتایج)، قرار داشته اند، همچنین حدود 40% در مقوله c (تعاریف)، و 50% مربوط به سؤال هایی بوده است که بلافاصله پاسخ آنها در کتاب آمده است، یعنی در قسمتd قرار داشته اند.
در واقع، زمانی که پرسشهای کتاب درسی به گونهای طراحی شوند که دانشآموزان را درگیر موقعیت یادگیری نماید، باعث میشود تا فراگیران، خودشان دانش را بسازند (Larreamendy-Joerns " Leinhardt, 2005, Reeve " Halusic, 2009)؛ لذا برای ساخت این دانش باید اهدافی را برای خود تنظیم کنند که در نهایت باعث بهبود و افزایش خود تنظیمی آنان میگردد (Akyol " Garrison, 2008).
Approaches to Learning: A Guide For Teachers, UK: Glasgow Kayidi Azam,Ahmadi Aliakbar (2013) Content analysis of book science used by the William Romi’s Techniqu in the year 2013, Fifth National Conference in Education, Tehran: University of teacher training of Rajai, 2013 [Persian].