Abstract:
مجتهد شبستری و هشام شرابی دو تن از روشنفکران اسلامی هستند که کوشیده اند تا در بستر زمانی و مکانی حاضر و برخورد سنت مسلمانان با مدرنیته غرب ، یا به عبارت دیگر برخورد شرق با غرب ، وضعیت مطلوبی برای رهایی از این بحران بیابند. اساسا مجتهد شبستری میکوشد با نقد درون گفتمانی، این بحران را با رد قرائت سنتی از دین و تطبیق دموکراسی غربی با جامعه مسلمان ایران ، حل کند. از سوی دیگر، هشام شرابی تلاش بر این دارد تا با فراهم ساختن نقد فرهنگی از جامعه عرب و گفتمان استثمارگر غرب ، جامعه جدید سیاسی و فرهنگی تشکیل دهد. بنابراین هدف این مقاله این است که مشخص سازد بستر زمانی زیست این دو اندیشمند چه تاثیری بر شکل گیری اندیشه ایشان داشته است ؟ و در پاسخ به این بحران ، وضعیت سیاسی جدید برای برون رفت مسلمانان از بحران در رویارویی با مدرنیسم چه خواهد بود؟، یافته این مقاله این خواهد بود که این دو اندیشمند اگرچه از زاویه مختلف ، بحران حاکم بر جامعه خویش را بررسی کرده اند، اما نقطه مشترکی که در بین آنها وجود دارد این که تلاش دارند با موضعی در درون خود واقعیت اجتماعی، حیات سیاسی جدیدی برای مسلمانان ترسیم کنند که از یکسو تفاوت ١٨ - استادیار علوم سیاسی دانشگاه یزد ١٩- کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزد و پژوهشگر علوم سیاسی ذاتی گفتمان اسلامی حفظ گردد و از سوی دیگر، با درک جایگاه خود با دیگری، به نحوی مدرنیته اسلامی تحقق یابد.
Machine summary:
بنابراین هدف این مقاله این است که مشخص سازد بستر زمانی زیست این دو اندیشمند چه تاثیری بر شکل گیری اندیشه ایشان داشته است ؟ و در پاسخ به این بحران ، وضعیت سیاسی جدید برای برون رفت مسلمانان از بحران در رویارویی با مدرنیسم چه خواهد بود؟، یافتۀ این مقاله این خواهد بود که این دو اندیشمند اگرچه از زاویه مختلف ، بحران حاکم بر جامعۀ خویش را بررسی کرده اند، اما نقطه مشترکی که در بین آنها وجود دارد این که تلاش دارند با موضعی در درون خود واقعیت اجتماعی، حیات سیاسی جدیدی برای مسلمانان ترسیم کنند که از یکسو تفاوت ١٨ - استادیار علوم سیاسی دانشگاه یزد ١٩- کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزد و پژوهشگر علوم سیاسی ذاتی گفتمان اسلامی حفظ گردد و از سوی دیگر، با درک جایگاه خود با دیگری، به نحوی مدرنیته اسلامی تحقق یابد.
شبستری عقیده دارد نهضت جدید نو اندیشی دینی، با آگاهی از تحولات فلسفی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جهان حاضر، در ارتباط با فهم دین و تفسیر کتاب ، سنت و تعیین عقاید، اخلاق ، احکام دینی و تشخیص صواب از ٦٩ ناصواب در این ابواب معیارهایی را مطرح می کنند که علمای سنتی اسلام کمتر به آن توجه می کنند و اگر هم توجه کنند به مصداق آن معیارها به تناسب با عصر های گذشته است (شبستری، ١٣٨٥: ٩).
بنابراین برای بهبود این وضعیت بهتر است دین را از سیاست جدا کرد ١-٥-مجتهد شبستری و زندگی جدید سیاسی مبتنی بر پلورالیسم رفتاری اساسا شبستری زندگی جدید سیاسی را که مد نظر قرار می دهد از طریق رابطه بین آزادی و اخلاق به دست می آید.