Abstract:
امروزه ارتباط میان علوم مختلف به گونهای جدی است که نمیتوان بررسی و تحلیل مبحثی در یک زمینه علمی را بدون درنظرداشتن مطالعات سایر علوم امکانپذیر دانست. مطالعات زمینشناسی و تاریخ هم از این مقوله بیرون نیست و میتوان پیوند زمان و مکان را در آن مشاهده کرد. به گونهای که نمیتوان در روند بروز تحولات تاریخی، از تاثیرات مهم طبیعت و ناهمواریهای خاک و زمین غفلت نمود. در این پژوهش، ضمن بررسی این تاثیرات حیاتی، به یک بنای مهم تاریخی به نام قلعه آرتاگوانا که میراث از طبیعت کوهستان و تحولات تاریخی دارد و ارتباط مذکور، کاملا در آن دیده میشود، میپردازیم. قلعهکوه یا همان آرتاگوانا، میراث با شکوه طبیعی– انسانی به یادگارمانده از اعصار باستان و عهد هخامنشیان است که در منطقه تاریخی قهستان در جنوب خراسان، روزگار درازی را در استواری و جبروت سپری کرده است. این قلعه در قرون نخستین اسلامی، به عنوان یکی از مهمترین پناهگاهها و مراکز تبلیغی زرتشتیان و سپس در قرون بعد، از مراکز مهم فعالیت اسماعیلیان ایران درجنوب ولایت خراسان به شمار میرفت. تا جایی که تالیف آثاری در آن همچون اخلاق ناصری توسط خواجهنصیر طوسی حکایت از اهمیت در خور توجه آن میکند. آنچه این بنا را به عنوان یکی از مراکز قابل توصیه جهت جذب توریسم، شاخص میسازد، چشمانداز و موقعیت طبیعی این قلعه از یک سو و از دیگر سو، ابنیه و آثار بهجایمانده معماری اعم از فضاهای یکطبقه یا دوطبقه و تعبیه سنگرها، آب انبار، اصطبل و دیوارههای آن است. سه امتیاز اساسی قلعه مذکور عبارتند از: سابقه باستانی و تاریخی این بنا به عنوان یک مرکز موثر در تحولات سیاسی و فکری سرزمین خراسان و قابل قیاس با قلعه الموت؛ موقعیت زیبای طبیعی این مکان با فضایی تسطیحشده در بالای کوهی به ارتفاع بیش از پانصدمتر؛ ابنیه معماری به جایمانده از این قلعه که حاکی از رونق آن در ادوار مختلف داشته است.
Castle Mountain، or Artagovana، glorious natural and human heritage remains from ancient age and Achaemenid dynasty in Qohestan the historic district in the south of Khorasan، the spent bachbone and a long era. This castle in the first centuries of islam went، as one of the shelters and centers Zoroastrian propaganda and centuries later، the most important centers of activity of the Ismailid of Southern Khorasan province. Asfar as the compilation works such as ethics of AKHLAGHE – NASERI by Khajeh Nasir Tusi tale of considerable importance to it. This building as one of the centers advisable for attracting tourism، index makes location and natural landscape castle on the hand، and the other hand remained of buildings and architectural works such as one floor or two floor spaces and embedded trench، water storage، and the wall is stable. Three points above the basic castle are:
1- Background of ancient and historical building as a center of political and intellectual developments in effective land of Khorasan and compared with Alamut castle.
2- Position with beautiful natural space by clearing the height on top of a mountain over five hundred meters.
3- Buildings architecture of this castle that kept clear of the boom has various periods.