Abstract:
در نیمه اول قرن ششم هـ .ق در فارس سلسله دودمانی به نام سلغریان شکل گرفت که مقارن با اواخر دوران فرمانروایی سلاطین سلجوقی تا اویل حکومت ایلخانان بوده است. در تمام این دوران فارس شاهد درگیریهایی میان اتابک زادگان و حکام دیگر بوده ولی حکام این سلسله با پیش گرفتن سیاست اطاعت و انقیاد نسبت به حاکمیتهای بزرگ تشکیل شده در ایران به خصوص در زمان تهاجم مغولان، باعث حفظ این قدرت و جلوگیری از خرابی ایالت فارس شدند و پیشرفتی از نظر موقعیت سیاسی و اقتصادی در دوران میانی سلطه این سلسله در فارس حاصل شد. در واقع مدت طولانی سلطه سلغریان بر فارس و در نتیجه امنیت سیاسی به وجود آمده بستر مناسبی برای فعالیتهای اقتصادی و ارتباطات تجاری داخلی و خارجی با توجه به موقعیت مناسب جغرافیایی فارس فراهم گردید و با بسط ارتباطات در این زمینه و کسب ثروت فراوان بر توان سیاسی و اقتصادی این خاندان افزوده گشت. اما در نتیجه گرفتار شدن به جنگهای خانگی و در اثر بیکفایتی فرمانروایان سلغری، حاکمیت آنها بر فارس به پایان رسید. این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه ای به ارزیابی تاثیر فرمانروایی سلغریان بر موقعیت سیاسی و اقتصادی ایالت فارس بپردازد.
Machine summary:
"خاندان بنیقیصر به دلیل برخورداری از این موقعیت مناسب به قدرتی بزرگ در آنجا تبدیل شده بودند و حتی درخواست واگذاری چند از باراندازهای مربوط به ایالت فارس را از اتابکان داشتند و این درخواست که در زمان اتابک سنقر پذیرفته شده بود در زمان ابوبکربن سعد که مقارن با حاکمیت ملک سلطان بن ملک قوام الدین در کیش بود، اوضاع تغییر یافت(آیتی،1346: 104-103).
فرمانروایی ترکان خاتون به نیابت پسرش اتابک محمد مدت بسیار کوتاهی بود و این در حالی است که اوضاع فارس به تدریج در حال دگرگونی و تغییر نسبت به دوره ابوبکربن سعد بود؛ زیرا که امیر فخرالدین بن ابی بکر پسر ابونصر حوائجی وزیر ابوبکر که به خدمت ترکان خاتون رفته بود، پنهانی کشته شد(آیتی، 1346: 106).
در نتیجه با کشتن ترکان خاتون به دستور سلجو ق و همچنین شحنگانی که توسط فرمانروای ایلخانی به هر ولایتی فرستاده میشدند که این مورد نشان از بیاطاعتی از فرمان ایلخان شمرده میشد، باعث شد که هلاکو برای سرکوب وی، یکی از امرای خود به نام التاجو و امیر بزرگ کرمان به نام عضد الدین امیر حاجی و علاء الدوله اتابک یزد که به منظور گرفتن انتقام خون خواهر خود ترکان خاتون با آنها همراه بود، بفرستد(آیتی، 1346: 109-108) و بالاخره سلجوق توسط سپاه ایلخان کشته شد و قیام وی سرنوشت فارس را تغییر داد و این ایالت را تحت سلطه مستقیم مغولان در آورد(اشپولر،1374: 150)."