Abstract:
استفاده صحیح از دو منبع فیاض قرآن و سنت پیامبر(ص)، در گرو فهم صحیح آنهاست. فهم اصطلاحات خاص و معنای دقیق واژهها در ترکیبهای مختلف، از اساسیترین مقدمات برای فهم این منابع به شمار میرود. همچنین کاربرد واژهها در معنای حقیقی یا مجازی و دریافت هدف اصلی گوینده، از اهمیت زیادی برخوردار است. واژه «اجذم» از جمله واژگانی است که در کلام پیامبر(ص) و در موارد خاص به کار رفته است. بر این اساس نوشتار حاضر که به تحقیق و بررسی کاربرد واژه «اجذم» در معنای حقیقی یا مجازی آن در احادیث پیامبر(ص) پرداخته است، با روش توصیفی تحلیلی و بررسی آرای گوناگون نتیجه میگیرد که معنای حقیقی واژه «اجذم»، مقطوعالید یعنی دستبریده میباشد. اما در احادیث پیامبر(ص) بیشتر در معانی مجازی و کنایی بهکار رفته که همه این معانی نزدیک به هم هستند و تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند؛ مثل بیدلیل و بیحجت، بیخیر و بیبرکت، ناقص و ناتمام، نقصان در کمال و جمال و مقطوع السبب.
Machine summary:
"همین حدیث از سعدبنعباده از رسولخدا(ص) به این شکل نقل شده است: «ما من أحد تعلم القرآن ثم نسیه الا لقی الله عزوجل أجذم» (طبرانی، 1404 ق، ج 6، ص 16) هیچ کسی نیست که قرآن را یاد بگیرد سپس فراموش کند، مگر اینکه خداوند را در حالت اجذم ملاقات میکند» و در روایتی «ما من رجل...
». (بزار، 2009 م، ج 2، ص 56) روایات فوق از جمله مهمترین روایاتی است که دریافت معنای صحیح واژه «اجذم» کمک شایانی به فهم بهتر حدیث میکند؛ زیرا اگر در این احادیث «اجذم» را در معنای حقیقی خود فرض کنیم، با هدف گوینده (رسول خدا (ص)) و مقصود خداوند سازگاری ندارد و رابطهای میان فراموشی قرآن و محشور شدن بدون دست در قیامت قابل تصور نیست.
3. بیخیر و بیبرکت یکی از معانی بیانشده برای این واژه «بیخیر و بیبرکت» است؛ چنانکه ابراهیم حربی در غریب الحدیث در توضیح «لقی الله أجذم» مینویسد: کسی که دستش از حصول خیر و خوبیهای آخرت کوتاه است و این شعر را بهعنوان شاهد ذکر مینماید: و ما کنت إلا مثل قاطع کفه بکف له أخری فأصبح أجذما (حربی، 1405ق، ج 2، ص 149) همینگونه علامه محمد عبدالرؤوف مناوی در فیض القدیر مینویسد: «اجذم مقطوع البرکة او ناقصها»؛ یعنی بیبرکت یا ناقصالبرکة است (مناوی، 1415ق، ج 1، ص 65) و در التیسیر شرح الجامع الصغیر مینویسد: «اجذم بذال معجمة یعنی مقطوعالید یا کسی که مرض جذام دارد، یا کسی که بیخیر است و از ثواب در حد صفر میباشد و این حدیث بدین معناست که کیفر فراموشی قرآن، وعید و عذاب بزرگی در پی خواهد داشت»."