Abstract:
این گروه نخستین حزب سیاسی با گرایش سوسیال دموکراتیک در ایران به شمار می رود. اقدامات این گروه بر روی طیفی قرار دارد که از خشونت و ترور تا سازش و همکاری با دولت مشروطه را شامل می شود. اسناد و آثاری که به بررسی شکل گیری و تحلیل اقدامات اجتماعیون عامیون می پردازند بر سر این نکته که میزان استقلال آنان از سوسیال دموکرات های روسی چه اندازه بود توافقی ندارند. اجتماعیون عامیون به بررسی همین موضوع می پردازد. سهراب یزدانی، مولف کتاب، بر استقلال اجتماعیون عامیون تاکید دارد. آن چه در مقاله حاضر به آن توجه شده است تحلیل یزدانی از اسناد و مدارک موجود و تازه یاب اوست.
The Ejtema,eeyun Amyun was one of the active groups in Iranian Constitutional Movement. This group was the first political party with social democratic orientation in Iran. The activities of this group included a spectrum from violence and assassination to compromise and cooperation with government. There is no consensus among the documents and books analyzing the formation and activities of the Ejtema,eeyun Amyun on the degree of their independence from the Russian Social Democrat Party.
Sohrab Yazdani, the author of this book, emphasie on independence of Ejtema,eeyun Amyun. In this article, Yazdany,s analysis and his new documents areconsidered
Machine summary:
اسـناد و آثـاری کـه بـه بررسـی شکل گیری و تحلیل اقدامات اجتماعیون عامیون می پردازند بر سـر ایـن نکتـه کـه میزان استقلال آنان از سوسیال دموکرات های روسی چه اندازه بود توافقی ندارنـد.
بر سر این که نخسـتین حزب سیاسی در ایران کدام است و در چه تاریخی تشکیل شده است تقریبا اختلافی میـان محققان نیست (میرزا صالح ، ١٣٨٤: ٢٥) و اجتماعیون عامیون نخستین تشکیلات حزبی در ایران دانسته می شود.
پژوهش منصوره اتحادیه (نظـام مـافی ) (١٣٦١) بـا عنـوان «پیـدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت » یکی از پژوهش های متقـدم دربـارٔە احـزاب سیاسـی در دورٔە مشروطیت به شمار می آید که به بررسی چگونگی پیدایی و تحول گروه های مخفی و احزاب سیاسی در دو دورٔە مجلس اول و دوم شورای ملی مـی پـردازد و در ایـن میـان بـه اجتماعیون عامیون نیز پرداخته شده است .
در نهایـت سـهراب یزدانـی (١٣٩١) از منظری متفاوت با نوشته های ذکرشده ، با تمرکز انحصاری بر «فرقـۀ اجتمـاعیون عامیون » به پژوهش دربارٔە این گروه مشروطه خواه پرداخته است و بر فقدان وابستگی ایـن فرقه به سازمان همت و حزب سوسیال دموکرات قفقاز تأکید می کند.
به این ترتیـب ، سـهراب یزدانی تا حد امکان با ارائۀ دلایل و اسناد بر وابستگی اجتماعیون عامیون بـه مرکـز بـاکو و حزب سوسیال دموکرات روسیه تردید می کند.
از این جنبه شـرط لازم برای عمل تشکیلاتی و حزبی ارتباط سازمانی است و اجتماعیون عامیون ارتباط محکمی بـا سوسیال دموکرات های قفقاز داشتند.