Abstract:
مقاله حاضر سعی دارد تا جایگاه کتاب اصول ریاضی فلسفه طبیعی تالیف آیزاک نیوتن را در تکامل معرفت علمی نشان دهد و انتشار این کتاب را در محل تقاطع تکامل اندیشههای فیزیکی و ریاضی بهنمایش گذارد و آن را بهعنوان کتابی که تحولات ژرف مشابهی را در ریاضیات و فیزیک ایجاد نموده، معرفی کند. اینکه چگونه اندیشههای اخترشناسی کوپرنیک و کپلر و اندیشههای فیزیکی گالیله بوسیله نظریهگرانش عمومی نیوتن متحد شدهاند و تصویری واحد از جهان هستی ساختهاند، و نیز اینکه چگونه روشهای ریاضی مورد استفاده در این کتاب دستاوردهای ریاضیدانانی همچون ارشمیدس، آپولونیوس و دکارت را یکپارچه ساخته و در نهایت به آفرینش دانش «حساب دیفرانسیل و انتگرال»انجامیده است.
Machine summary:
تحلیلی بر جایگاه «اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی» در تاریخ علم و فلسفه جدید /بهنام شیخ باقری پژوهشگر و مترجم آثار فلسفی چکیده مقالۀ حاضر سعی دارد تا جایگاه کتاب اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی تألیف آیزاک نیوتن را در تکامل معرفت علمی نشان دهد و انتشار این کتاب را در محل تقاطع تکامل اندیشههای فیزیکی و ریاضی بهنمایش گذارد و آن را بهعنوان کتابی که تحولات ژرف مشابهی را در ریاضیات و فیزیک ایجاد نموده، معرفی کند.
اینکه چگونه اندیشههای اخترشناسی کوپرنیک و کپلر و اندیشههای فیزیکی گالیله بوسیلۀ نظریۀگرانش عمومی نیوتن متحد شدهاند و تصویری واحد از جهان هستی ساختهاند، و نیز اینکه چگونه روشهای ریاضی مورد استفاده در این کتاب دستاوردهای ریاضیدانانی همچون ارشمیدس، آپولونیوس و دکارت را یکپارچه ساخته و در نهایت به آفرینش دانش «حساب دیفرانسیل و انتگرال»انجامیده است.
اما سبب این ستایشها چیست؟ و او چه چیزی به معرفت بشری افزوده که نوع آدمی چنین جایگاهی برایش قائل شده است؟ چه چیزی به ریاضیدانان آموخته و چه چیزهایی برای فیزیکدانان به ارمغان آورده است؟ و اهمیت دستاوردهای او در چیست؟ این مقاله سعی دارد تا با واکاوی بنیادهای کتاب اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی که مهمترین دستاورد نیوتن است و نتایج حاصل از آن، پاسخی به پرسشهای فوق ارائه نماید.
جایگاه کتاب اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی پرسشی که در مقابل نیوتن و معاصرینش قرار داشت، این بود که کدام قانون فیزیکی میتواند جلوههای بیشمار طبیعی را توضیح دهد، بهطوریکه یک جلوۀ آن حرکات اجرام آسمانی در کیهان باشد و بتوان قوانین تجربی کپلر در مورد حرکات سیارات را از آن نتیجه گرفت و جلوۀ دیگرش تحلیل حرکات تحتاثر گرانش، پرتابهها ، اصل ماند، اصل نسبیت گالیله و ...