Abstract:
بر اساس داده های موجود سهم استان آذربایجان شرقی از تولید پیاز به دلیل افزایش هزینه ها در حال کاهش بوده و در نتیجه توسعه ی مکانیزاسیون در مراحلی از تولید که بیشتر بر نیروی کار متکی است ، میتواند گزینه ای برای مدیریت هزینه ها باشد. لذا این پژوهش با استفاده از الگوی مازاد اقتصادی به بررسی آثار اقتصادی توسعه ی مکانیزاسیون در مرحله ی برداشت زراعت پیاز در استان آذربایجان شرقی پرداخته است . از آنجایی که برداشت پیاز در استان به صورت دستی انجام میگیرد، بخشی از اطلاعات از مطالعات پیشین و مابقی با انتقال دستگاه پیازکن به منطقه در سال ١٣٩٢ به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که با کاهش ١٠ درصدی در هزینه ی برداشت پیاز، سالانه ٤٣٤٠ میلیون ریال به مازاد مصرف کنندگان اضافه میشود. همچنین افزایش کشش تقاضا باعث تغییر در مازاد اقتصادی تولیدکنندگان شده است ؛ به طوریکه این مقدار از مقادیر منفی در کشش تقاضای ٠/٥ به مقادیر مثبت در کشش تقاضای ١/٥ تغییر مییابد. بررسی توزیع منافع نشان میدهد که در کشش عرضه ی ٠/٥ برای پیاز و سایر نهاده ها، با افزایش کشش از ٠/٥ به ١/٥، مازاد تولیدکننده از صفر به ٢١٣٧ میلیون ریال افزایش و مازاد نیروی کار و سایر نهاده ها به ترتیب از منفی ٣٤٩٢ به منفی ٣٠٨٨ میلیون ریال و از ٣٤٩٢ به ٥٢١٥ میلیون ریال افزایش مییابند. در نتیجه با توجه به شرایط اقتصادی موجود، توسعه ی مکانیزاسیون پیاز در منطقه ی مورد بررسی دشوار بوده و به نظر میرسد مکانیزاسیون برای زارعینی که از نیروی کار روزمزد استفاده میکنند، قابل توصیه است . لذا تمرکز بر این ویژگی میتواند در موفقیت برنامه ریزیهای مربوط تاثیرگذار باشد.
Machine summary:
بررسی آثار اقتصادی استفاده از دستگاه برداشت پیاز در استان آذربایجان شرقی 1 علی شهنوازی * تاریخ دریافت : ٩٤/١٠/٠٥ تاریخ پذیرش : ٩٥/٠١/٠٥ چکیده بر اساس داده های موجود سهم استان آذربایجان شرقی از تولید پیاز به دلیل افزایش هزینه ها در حال کاهش بوده و در نتیجه توسعه ی مکانیزاسیون در مراحلی از تولید که بیشتر بر نیروی کار متکی است ، میتواند گزینه ای برای مدیریت هزینه ها باشد.
در شرایط حاضر که ایران مرحله ی گذار از اقتصاد متکی به کشاورزی به اقتصاد صنعتی را طی میکند و با کاهش منابع مورد نیاز برای تولید از قبیل نیروی کار، زمین های مستعد، آب و سرمایه در بخش کشاورزی مواجه است ، ضروری میباشد که توجه بیشتری به بهبود بهره وری در این بخش در مقایسه با سایر بخش ها گردد.
در مطالعه ای که توسط نجفی و شجری(١٣٨٥) انجام یافته ، مشخص گردید تغییر فناوری که در شکل بذور اصلاح شده ی گندم در ایران توسط تلاش های پژوهشی سازمان تحقیقات ، ترویج و آموزش کشاورزی توسعه و معرفی شده ، منجر به افزایش تولید و کاهش هزینه ی هر واحد گندم شده است .
بررسی توزیع منافع میان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان گندم به عنوان مثالی از پژوهش های کشاورزی با استفاده از اطلاعات استان های فارس ، اصفهان ، همدان ، آذربایجان شرقی، خراسان ، هرمزگان و بوشهر نشان داد که با افزایش مقدار محصول عرضه شده به بازار، کاربرد یافته های پژوهشی دارای آثار اقتصادی بیشتری خواهند بود.