Abstract:
وجوهی از تاریخ همیشه از آن رو ناگفته باقی می مانند که در کنار بدیهیات واقع می شوند. در چنین موقعیت هایی ، اذهان تنها متوجه آنچه آشکار است می شود و درنتیجه برخی حقایق نادیده گرفته خواهند شد. در بیشتر منـابعی که به بررسی پیکرنگاری فتحعلی شاه پرداخته اند، میل شدید او به استفاده از جواهر یا توجه افراطی به ظـاهرش را ناشی از سیاست های او در برابر بیگانگان دانسته اند. این مطلب چنان جای خود را در مطالعات هنر بـاز کـرده کـه کمتر کسی میلی به واکاوی دوبارة آن از خود نشان می دهد. در این جهت ، نویسنده بـه بررسـی حرمسـرا و زنـان فتحعلی شاه پرداخته و با تکیه بر نقاشی های به جامانده از زنان حرمسرا، به این پرسـش پاسـخ مـی دهـد کـه چـه ویژگی های مشترکی را بین این دسته از آثار و پیکرنگاری فتحعلی شاه می توان یافت ؟ فرضیات پیشـنهادی شـامل گزینة جواهرات و آرایش است . در مقایسه ای تطبیقی که بـین نقاشـی هـای زنـان و فتحعلـی شـاه انجـام گرفـت ، شباهت هایی در آن ها دیده شد که تاثیر سلایق زنانه بر چنین رفتارهایی از فتحعلی شاه را نشان می دهد؛ موضوعی که تاکنون مورد توجه پژوهشگران تاریخ هنر قرار نگرفته و از این نظر بدیع است . مقالة حاضر بـا اسـتفاده از روش توصیفی ـ تاریخی از این تاثیرات پرده برخواهد داشت .
Machine summary:
در این جهت ، نویسنده بـه بررسـی حرمسـرا و زنـان فتحعلی شاه پرداخته و با تکیه بر نقاشی های به جامانده از زنان حرمسرا، به این پرسـش پاسـخ مـی دهـد کـه چـه ویژگی های مشترکی را بین این دسته از آثار و پیکرنگاری فتحعلی شاه می توان یافت ؟ فرضیات پیشـنهادی شـامل گزینة جواهرات و آرایش است .
در مقایسه ای تطبیقی که بـین نقاشـی هـای زنـان و فتحعلـی شـاه انجـام گرفـت ، شباهت هایی در آن ها دیده شد که تأثیر سلایق زنانه بر چنین رفتارهایی از فتحعلی شاه را نشان می دهد؛ موضوعی که تاکنون مورد توجه پژوهشگران تاریخ هنر قرار نگرفته و از این نظر بدیع است .
com تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٨/٢٤، تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/١١/١٢ مقدمه تاریخ زندگی فتحعلی شاه ، دومین پادشاه قاجـار، نـه تنهـا بـا حـوادث بـزرگ تـاریخی در سـطح بین الملل همراه است ، بلکه پژوهشگران از حرمسرایی در کاخ این شاه سخن بـه میـان آورده انـد که به تنهایی در عظمت و وسعت به یک شهر شباهت داشت .
اگـر طبق گفتة برخی ، هم زنان دوران فتحعلی شاه چندان نقش سیاسی ای نداشـتند [٧؛ ٢٢] و هـم خود او مرد سیاست ، جنگ و حکومت داری نبود [٢١، ص٤٧؛ ٢٣، ص ٧٣٠]، پـس بحـث جلـب توجه کردن از طریق بروز کاردانی های سیاسی و حکومتی نمی توانست موضوعیت داشـته باشـد.
بایـد در نظـر داشـته باشیم که این سال ، هرچند سال جلوس فتحعلی شاه بر تخـت تهـران اسـت ، او قبـل از ایـن در شیراز حکومت می کرد و آن طور که دیبا می گویـد در آنجـا نیـز تصـاویری را بـه نقاشـان دربـار سفارش می داده [٣٢] و البته برای خود حرمسرایی نیز داشته است .