Abstract:
دین اسلام با برخورداری از منابع غنی «قرآن و سنت » برنامه تربیتی همه جانبه ای به جهانیان عرضه میکند. یکی از ابعادی که دین اسلام آن را به خوبی تبیین میکند، «سکوت » است . پژوهش حاضر بر موضوع جایگاه زبان سکوت در تربیت متمرکز است ؛ به همین منظور، ابتدا معنای سکوت را در تربیت دینی مشخص میکند و سپس با تکیه بر قرآن و سنت ، جایگاه سکوت را در این دو منبع تبیین مینماید. پژوهش حاضر بر موضوع جایگاه زبان سکوت در تربیت متمرکز است ؛ به همین منظور، ابتدا با مراجعه به قران و کتب روایی، معنای سکوت روشن شد و در نهایت ، با تحلیل اطلاعات به دست آمده ، جایگاه این مهم در تربیت دینی تبیین گردید. نتایج این پژوهش نشان میدهد سکوت و خاموشی معادل واژة صمت و انصات ، به معنای عفت کلام است و در روایات دینی اسلامی، سکوت با مولفه هایی همچون عقل ورزی، تفّقه و حلم رابطه مستقیمی دارد. درنهایت این نتیجه به دست آمد که در نظام تعلیم و تربیت کنونی، به دلیل انتقال حجم وسیع اطلاعات و داده ها، زمانی برای تفکر و تامل وجود ندارد و راه برطرف کردن این خلا، تجربه سکوت و فراهم کردن فرصتی برای آن است .
Machine summary:
نتایج این پژوهش نشان میدهد سکوت و خاموشی معادل واژة صمت و انصات ، به معنای عفت کلام است و در روایات دینی اسلامی، سکوت با مؤلفه هایی همچون عقل ورزی، تفقه و حلم رابطۀ مستقیمی دارد.
درنهایت این نتیجه به دست آمد که در نظام تعلیم و تربیت کنونی، به دلیل انتقال حجم وسیع اطلاعات و داده ها، زمانی برای تفکر و تأمل وجود ندارد و راه برطرف کردن این خلأ، تجربۀ سکوت و فراهم کردن فرصتی برای آن است .
پس با توجه به آنچه گفته شد، إنصات یک روش تربیتی محسوب میشود و شاید منظور از سکوتی که مربی از متربی در تعلیم و تربیت کنونی به هنگام درس دادن متوقع است ، همین معنای إنصات باشد.
این دو مؤلفه ، یعنی زیاد شدن فکر و اندیشه و نورانی شدن قلب ، خود از عوامل مهم و زمینه ساز برای دریافت علم حقیقی است ؛ پس سکوت نقش زمینه سازی در تعلیم و تربیت ایفا میکند و زمینه ساز دریافت علم حقیقی شود.
این خلأ در آموزش و پرورش بیش از پیش به چشم میخورد؛ زیرا در نظام تعلیم و تربیت کنونی، مهم ترین راه آموزش گفت وگوست و نظام آموزش و پرورش درپی انتقال اطلاعات بیشتر به دانش آموزان است ؛ دریغ از اینکه زمان اندکی برای تأمل و تفکر در داده های انتقال داده شده درنظر گرفته شده است .
از این حدیث نکات جالب آموزشی به دست می آید: اول اینکه تنها راه انتقال اطلاعات - چنان که در نظام کنونی به وفور یافت می شود- سخنرانی و حرف زدن نیست ؛ بلکه سکوت نیز خود می تواند ارزشمند باشد و منبعی برای آموزش تلقی شود.