Abstract:
این مقاله به بررسی رابطة متغیرهای اجتماعی همچون جنسیت ، سن و تحصیلات با متغیرهای زبانی (همخوانی ) زبان فارسی در گفتار گویشوران نهبندانی می پردازد. متغیرهای زبانی مربوط از گفتار ٢٤ گویشور نوجوان، جوان و مسن واجد شرایط استخراج گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تحصیلات در برخی از متغیرها باعث کاهش استفاده از صورتهای غیرمعیار نشده است و نقش تحصیلات به عنوان یک متغیر اجتماعی تنها در تمایز گفتار گویشوران مسن باسواد و بی سواد مشهود است . همچنین ، در این گویش ، در برخی متغیرها مشاهده شده است که گفتار گویشوران مرد به گونة معیار نزدیکتر است . به علاوه، در بیشتر موارد نیز درصورت نزدیک تر بودن گفتار زنان به گونه معیار، اختلاف گفتار آنها با مردان ناچیز بوده است و عامل جنسیت نقش تمایزدهندهای نداشته است . افزایش سن در گروه نوجوانان دارای والدین باسواد و گویشوران مسن باسواد با افزایش استفاده از صورتهای معیار همراه است . در گروه نوجوانان در نیمی از متغیرهای زبانی مورد مطالعه ، جنسیت نقشی در تمایز گفتار نداشته است .
This study concerns the relationship between social variables such as sex، age، and education and linguistic (homophonic) variables of the Persian language in the Nahbandani Dialect. The linguistic variables in the speech of 24 very young، young، and old speakers of the dialect were identified. The results of the study showed that level of education، as a social variable، did not reduce the use of nonstandard forms ، but distinguished literate old participants from the illiterate ones. Moreover، men’s speech was found to be closer to the standard speech. In cases where women’s speech tended to be closer to the standard dialect، the difference between men’s and women’s speech was insignificant and the role of age was not distinctive. The increase in the age of the adolescents having literate parents and literate adults correlated with the increase in the use of standard linguistic forms. In adolescent groups، sex turned out to be an insignificant factor in half of the linguistic variables under study.
Machine summary:
"/badbaxt/ → /badbax/ بررسی جدولهای (١) و (٢) نشان می دهد که متغیر تحصیلات نقش به سزایی در تمایز گفتار گویشوران باسواد و بی سواد ندارد به طوریکه هر دو گروه به میزان بالایی این متغیر را در گفتار خویش حذف کردهاند و اختلاف گفتار آنها نیز چشمگیر نیست و حتی در گروه مردان جوان مشاهده شده است که جوانان باسواد درصد بیشتری از حذف همخوان /t/ را نسبت به گویشوران بی سواد به خود اختصاص دادهاند.
نوجوانان دختر و پسر دارای والدین باسواد و بی سواد هردو درصد بیشتری از حذف همخوان /h/ را نسبت به گویشوران مسن با سواد و بی سواد به خود اختصاص دادهاند و با افزایش سن ، گفتار گویشوران به فارسی معیار نزدیکتر شده است .
/hâlâ vâz ras ʃod-a ke ʃab-e dovvom ʃirini-(j)-e ba:dazohr mi- d-e ʃâm-a ʃab mi-d-e/ زن جوان بی سواد باتوجه به جدول های (٩) و (١٠)، متغیر تحصیلات تنها در تمایز گفتار گویشوران مسن باسواد و بی سواد نقش به سزایی داشته است ، به طوریکه گفتار مردان و زنان باسواد به فارسی معیار نزدیکتر است و اختلاف گفتار آنها با گفتار گویشوران بی سواد چشمگیر است .
/ba:d hamdȢur sina o zandȢir mi-zan-e/ دختر نوجوان دارای والدین بی سواد پس از بررسی جدول های (١١) و (١٢) مشاهده شد که افراد باسواد، درصد کمتری از حذف همخوان /n/ را به خود اختصاص دادهاند و درنتیجه گفتار آنها به فارسی معیار نزدیکتر است .
متغیر سن در تمایز گفتار دختران و پسران نوجوان دارای والدین باسواد و گویشوران مسن باسواد نقش مؤثری دارد، به گونه ایکه با افزایش سن میزان استفاده از صورت غیرمعیار /v/ کاهش یافته است و گفتار گویشوران به فارسی معیار نزدیکتر شده است ."