Abstract:
در این مقاله نخست به روابط اعراب با ایرانیان در زمانهای گذشته و مهاجرت آنان به سوی مناطقی از ایران، چگونگی و کیفیت ورود اعراب به ایران بویژه منطقة خراسان و فتح این منطقه در قرن اول هجری و جنگ و گریزهایی که میان آنان بوقوع پیوسته، پرداخته شده است. در بخشی دیگر از این مقاله به رابطة اعراب با ایرانیان پس از فتح ایران در عهد خلفای راشدین، امویان، عباسیان، حکومتهای ملوک الطوایفی، صفویان و نیز وضعیت سکونت و توطن آنان در جنوب خراسان و مهمترین قبایل و طوایف عرب در این خطّه اشاره شده است. در بخش پایانی منطقة عرب خانه که اکثریت ساکنان آن به زبان عربی تکلّم میکنند، معرفی شده و وضعیت آنان از جهات مختلف بویژه زبان و گویش و نیز نظرات مختلف دربارة اعراب این منطقه، مورد بررسی قرار گرفته است.
The first section of this article deals with issues such as the Arab-Iranian relations in the very early days, their migration towards certain regions of Iran, how and in what manner Arabs entered Iran especially in the Khorasan Province, the conquest of this region in the first century Hegira, and also the conflicts and wars between them.
Next, Arab-Iranian relations after the conquest of Iran during the reign of rightly guided Caliphs, Omavids, Abbasid, feudal systems, Safavid, the condition of their residence and settlement in South of Khorasan, significant tribes and clans in this part of land is pointed out.
Finally, Arab Khaneh region whose residents speak Arabic is introduced, and their characteristics in many aspects in particular language and dialect, is investigated. Also different views regarding the Arabs of this region are debated.
Machine summary:
تاریخ چه مختصر اعراب جنوب خراسان (منطقۀ عرب خانه ) ∗ یوسف آموزگار چکیده در این مقاله نخست به روابط اعراب با ایرانیان در زمانهـای گذشـته و مهـاجرت آنان به سوی مناطقی از ایران، چگونگی و کیفیت ورود اعـراب بـه ایـران بـویژه منطقـۀ خراسان و فتح این منطقه در قرن اول هجری و جنگ و گریزهایی که میان آنـان بوقـوع پیوسته ، پرداخته شده است .
در بخشی دیگر از این مقاله به رابطۀ اعراب با ایرانیان پس از فتح ایـران در عهـد خلفای راشدین ، امویان، عباسیان، حکومت های ملوک الطوایفی ، صفویان و نیـز وضـعیت سکونت و توطن آنان در جنوب خراسان و مهم ترین قبایل و طوایف عرب در ایـن خطـه اشاره شده است .
به هر حال چنان که اشاره شد بعضی فتح خراسان را در عهـد عمـربن خطـاب و برخی دیگر در زمان عثمان بن عفان ذکر کردهاند، اما چنین می نماید کـه در صدراسـلام و عهد خلفای راشدین در خراسان جنگ هایی بسیار میان اعراب و ایرانیان صورت گرفتـه و هرازچندگاهی ، مردم خراسان علیه عرب می شوریدهانـد و خلفـای راشـدین افـرادی را برای سرکوبی ایشان به جانب خراسان گسیل می داشته اند.
عهد صفویه و بعد از آن بعد از استیلای آل طاهر و بوجود آمدن دولت های متعدد، خاصه در خراسان کـه هر کدام منطقـه ای را تحـت سـیطرۀ خـود درآورده بودنـد و حکومـت بیگانگـانی چـون غزنویان، سلجوقیان ، مغولان، تیموریان، که حدود پانصد سـال بـر نقـاط مختلـف ایـران فرمان می راندند و علی رغم جنگ ها و درگیریهایی خونین که هراز چندگاهی میان آنان رخ می داد، اعراب بویژه طایفۀ خزیمه که از سدۀ دوم یکی از قطب هـای قـدرت قهسـتان بشمار می آمدند، آن سلطه و نفوذ گذشته را از دست داده، در گوشه و کنار این نواحی به صورت پراکنده بسر می بردهاند.