Abstract:
«زن پارسا» عنوان نخستین حکایت از نخستین مقالت از نخستین مثنوی عطار ـ الهی نامه ـ است. داستانی که با سیصد و نه بیت، سومین حکایت طولانی، پس از حکایت «شیخ صنعان» و «رابعه» در مثنوی های عطار محسوب می شود.
داستانی که با نقد و بررسی آن می توان به زوایایی از هنر داستان پردازی عطار دست یافت. این مقاله بر آن است تا با تحلیل عناصر داستانی حکایت زن پارسا و بررسی شگرد های آشنایی زدایی در آن به بخشی از «بوطیقای قصه پردازی عطار» بپردازد.
مهم ترین نکات تحلیلی، بیان تبار شناسی داستان و بررسی عناصر داستانی چون: زاویه دید، شخصیت و شخصیت پردازی و طرح و پی رنگ، زبان، لحن داستان و درون مــایه داستان است کــه سبب دست یابی به نتایج مهم این پژوهش شده است.
Virtuous woman is the title of the first story from the first article taken from the first Attar’s Masnavi، Elahi Nameh. It is a story with 309 couplets and is considered the third longest after the story of “Sheikh Sanaan”، and “Rabee” in Attar’s Masnavis.
The criticism and investigation of this story could penetrate into obscure corners of Attar’s art of storytelling. The purpose of this article is to analyze the different elements of the story of the virtuous woman and investigate the technique of defamiliarization in order to throw some light on the structure of storytelling used by Attar.
The most significant analytical points، expressing the genealogy of the story، studying different elements of the story such as، point of view، character and characterization، plot، language، tone، and theme made possible the outcome of this research.
Machine summary:
برای ملموس شدن ویژگی های یاد شـده در بوطیقـای سـاختار داسـتان پـردازی الهی نامه ، به بررسی آنها در داستان زن پارسا به شیوة زیر پرداخته خواهد شد: ١) معرفی الهـی نامـه ، ٢) خلاصـه داسـتان زن پارسـا، ٣) تبـار شناسـی (م̂Hخـذ حکایت در زن پارسا) ؛ ٤) تحلیل سـاختاری داسـتان (بررسـی عناصـر داسـتان ) ، ٤-١) زاویة دید، ٤-٢) شخصیت و شخصیت پردازی ، ٤-٢-١) شخصیت ها از نظر اهمیـت آنهـا، الف ) شخصیت اصلی ، ب) شخصیت های فرعی ، ١) شخصیت های مقابل قهرمان (مخـالف یا شریر) ، ٢) شخصیت های یاریگر مخالف ، ٣) شخصیت های یـاریگـر قهرمـان (یـا زن پارسا) ، ٤-٢-٢) شخصـیت هـا از نظـر تحـولپـذیری، الـف ) شخصـیت هـای ایسـتا، ب) شخصیت های پویا، ٤-٣) طرح و پی رنگ ، ـ حکایت زن پارسا براساس پارههـا (فرازهـای) اصلی داستان، پارههای اصلی داستان براساس خلاصه در سه بخش و هشت فراز (پـاره) ، ٤-٤) زبان داستان ، ٤-٥) لحن و بیان داستان ، ٥) نتیجه .
به جهت آن که موضوع این پژوهش ذکر جزئیات و خلاصه کتاب الهی نامه نیست ، برای رعایت اختصار تنها به بیان سـاختار مشـترک آرزوهـای پسـران و پاسخ پدر در جدول زیر بسنده می شود: جدول آرزوهای ٦ پسر و رمز آنها در ٦ پاره داستان الهی نامه رمز پسران آرزوی طالب رمز طریقه دست یابی به پسران در داستان پسران چیستند؟ آرزو آرزو دخترشاه نفـــــس تبدیل نفـس امـاره بـه ١ـ پسر اول نفس محسوسات پریان مطمئنه نفس مطمئنه فقــــه و مسلمان شدن شـیطانی ٢ـ پسر دوم وهم جادو موهومات ایمان که در سینه است ٣ـ پسر سوم عقل جام جم معقولات عقل از خویشتن مردن آب ٤ـ پسر چهارم علم معلومات علم کشف اسرار حیات خــــاتم ٥ـ پسر پنجم فقر معدومات قناعت قناعت پیشه کردن سلیمان ٦ـ پسر ششم توحید کیمیا ذات واحد معرفت ترک دنیا ٢ـ خلاصه داستان زن پارسا زنی پارسا بود که شوهرش به سفر حج رفت و در غیبت خویش سرپرسـتی زن را به برادر که تر خود سپرد.