Abstract:
شاهنامه فردوسی، اثر ماندگار ایرانی و اصیلی است که آیین ها و فرهنگ ایران کهن را در خود نگاه داشته است. هر کدام از آن آیین ها قابل بررسی است. یکی از این آیین ها، آیین سوگند خوردن است که امروزه نیز از آن استفاده می شود و در جای جای شاهنامه به آن پرداخته شده است. بنابراین در این مقاله سوگند و باورهای کهن مرتبط با آن و بازتاب آن در شاهنامه فردوسی و نیز ارتباط اساطیری آن با دو عنصر آب و آتش بررسی می شود. سوگند واژه ای فارسی است و معادل آن در عربی قسم و یمین است. دکتر معین در حاشیه برهان قاطع پس از واژه سوکه آورده است. سوگند به فتح اول و سوم در اوستا saokatevant (گوگرد مند) یعنی دارای گوگرد است. در ایران باستان و محاکمه های مبهم و پیچیده، دو طرف دعوی را مورد آزمایشی به نام سوگند قرار می دادند. سوگند قسمی از ور (آزمایش های ایزدی در ایران باستان) است. سوگند داروی سمی است که به صورت شربتی (آمیخته و محلول) در آب به متهم می خوراندند؛ اگر بی گناه بود به او گزندی نمی رسید و حقانیت او ثابت می شد و اگر گناه کار بود، هلاک می شد.
Ferdowsi’s Shahnameh is and eternal singular work which has kept ancient Persian ceremonies and culture within itself. Each of these ceremonies is worthy of analysis namely the ceremony regarding making a vow which is also used today and is dealt with in different places in Shahnameh. Hence in this article swear an oath and ancient beliefs in this connection and its reflection in Shahnameh and also its mythological connection with the two elements of water and fire is investigates. Sogand is a Persian word and its equivalent in Arabic is Ghasam and yamin. Dr Moein in the margin of Borhane-Ghate’ has brought if after the entry Sukeh. Sogand with the first and third accent innnnnn Avesta is Saokatevant (Gogerdmand) means that which has sulfur. In ancient Peasia and in complicated and ambiguous trials، the two sides were examined on a trial or test called sogand or oath. Sogand is part of a var (godly trials in ancient Persia). Sogand is a poisonous drug dissolved in water in form of a drink given to the accused. If he were innocent، he came to no harm and his innocence and righteousness was proved and if he were guilty، the poison would cause him death.
Machine summary:
(آموزگار، ١٣٨٤: ١٣٨) و به ترين نمونه از آزمايش هاي عملي در شاهنامه فردوسي داستان سياوش اسـت که سياوش براي اثبات بيگناهي خود از آتش عبور ميکند و سالم بيرون ميآيد که اين روش بازتاب آيين سوگند خوردن در ايران باستان است .
پينوشت ها: ١- نمونه ديگر سوگند به آذر گشسب در شاهنامه از اين قرار است : جلد هشتم صفحه ٦٩، بيت ٨٨٩، داستان خسرو پرويز، گفتار اندر عهد کردن بزرگان بـا بهـرام چوبين که سوگند خورنده بهرام ميباشد.
٣- نمونه هاي ديگر سوگند به مهر و خورشيد در شاهنامه از اين قرار است : جلد٣، صفحه ٨، بيت ٨٧، داستان عرض کردن کيخسرو، کيخسرو سوگند خورنده ميباشد.
٨- نمونه هاي ديگر سوگند به به يزدان و دادار در شاهنامه از اين قرار است : جلد ٣، صفحه ٨، بيت ٩٠، داستان عرض کردن کيخسرو، کيخسرو سوگند خورنده ميباشد.