Abstract:
هدف از این مقاله بررسی روند اشتغال زنان در ایران و تفاوتهای جنسیتی در این حوزه طی سالهای 1335 تا 1385 است. این مطالعه نشان میدهد که در سه دههی اخیر در تمام گروههای سنی، شاهد کاهش مشارکت نیروی کار زنان هستیم. گر چه فراز و فرودهای زیادی در میزان مشارکت نیروی کار زنان رخ داده است اما همواره سطح اشتغال بسیار پایین است. الگوی سنی اشتغال در سه دههی اخیر نیز بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که این الگو عمدتا از نمودار M شکل تبعیت نمیکند. با استفاده از روشهای تحلیل درجمعیتشناسی ریاضی، تغییرات در میزان خام اشتغال به دو مولفه تجزیه شده است. این مولفهها عبارتند از تغییرات در ساختار سنی و تغییرات در میزانهای اشتغال. نتایج نشان میدهد که نقش ساختار سنی رو به افزایش است؛ اما در مجموع سهم اندکی از تغییرات در میزان اشتغال خام را به خود اختصاص میدهد. تحلیل عوامل موثر بر اشتغال زنان نشان میدهد که عواملی در سطح کلان مانند مشکلات اقتصادی و سیاسی و در سطح خانواده مانند کاهش باروری، سطوح بالاتر تحصیلات، افزایش مخارج بر سطوح اشتغال زنان تاثیر بسزایی داشته است.
Machine summary:
در ادامه به تأثیر پدیدههای جمعیتی بر سطوح اشتغال و بیکاری و نقش ساختار سنی جمعیت زنان در دورهی 1345 تا 1385 در سطوح اشتغال میپردازیم؛ بدین منظور از تکنیک تجزیه 1 استفاده شده است.
این امر بدین دلیل است که اولا سهم زنان بیکار از کل جمعیت فعال اقتصادی چندان زیاد نیست و دوم اینکه زنانی بعنوان بیکار طبقهبندی میشوند که بر طبق تعریف مرکز آمار ایران در هفت روز قبل از سرشماری سه خصوصیت را داشته باشند: فاقد کار باشند، آماده برای کار باشند، و در جستجوی کار باشند.
در اقتصادی که نرخ موالید و مرگ و میر در آن بالا است درصد بیشتری از کل جمعیت در گروه سنی کمتر از 15 سال قرار میگیرند؛ بنابراین کاهش سریع نرخ مرگ و میر که در کشورهای درحال توسعه رخ داد، حجم نیروی کار را گسترش داد و این در حالی است که نرخ بالای موالید موجب خواهد شد که نسبت وابستگی بیشتر شود و نیروی کار در آینده سریعا افزایش یابد (تودارو، 1364: 343).
با توجه به تداوم کاهش باروری در ایران، میتوان گفت در سالهای آینده، جمعیت 29-15 سال کنونی، همواره بیش از گروههای سنی دیگر باشد و بدین ترتیب مثلا در سال 1425، بیشترین جمعیت زنان در سنین فعالیت، در سنین 64-45 سال قرار دارند که در آستانهی بازنشستگی هستند و فشار مضاعفی بر نیروی کار جوان، خواهد بود.
نتایج نشان داد که نقش ساختار سنی روبه افزایش است اما در مجموع سهم اندکی از تغییرات در میزان اشتغال خام را به خود اختصاص میدهد.