Abstract:
با توجه به این که طلا یک کالای حساس و استراتژیک است و قیمت جهانی آن در طول سال های گذشته دارای روند صعودی بوده است، این مطالعه بر آن است که عوامل تاثیرگذار بر قیمت سکه طلا را بررسی کند. از جمله مهم ترین عواملی که بر قیمت طلا در ایران تاثیر گذارند می توان به قیمت جهانی طلا، وجود انتظارات تورمی، نوسانات نرخ ارز، نوسانات شاخص سهام و تحریم های بین المللی اشاره کرد. هم چنین بررسی این عوامل می تواند نتایج مفیدی برای سرمایه گذاران و برنامه ریزان به همراه داشته باشد. به دلیل اهمیت بازار ارز و بازار سهام، در این مطالعه تلاش می شود تا علاوه بر قیمت جهانی طلا اثر نوسانات نرخ ارز و شاخص سهام نیز بر قیمت سکه ی طلا در ایران از فروردین سال 1380 تا شهریور سال 1390 مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور در این مطالعه از مدل خانواده ی خود توضیحی واریانس ناهمسانی شرطی (ARCH) برای اندازه گیری نوسانات استفاده می شود. زیرا این مدل ها می توانند روند واریانس شرطی را با توجه به اطلاعات گذشته ی خود توضیح دهند و سپس با استفاده از مدل (ARDL) چگونگی اثر گذاری این نوسانات در کوتاه مدت و بلند مدت ارزیابی می شود. نتایج نشان می دهد از بین عوامل موثر بر نوسانات قیمت سکه، نرخ ارز (نرخ برابری دلار و ریال) هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت، موثرترین عامل است. ضریب قیمت جهانی طلا نیز هم در بلندمدت و هم در کوتاه مدت مثبت و معنی دار است. شایان ذکر است که ضرایب بلند مدت بزرگ تر از ضرایب کوتاه مدت است و این نشان می دهد که در بلند مدت قیمت سکه به نوسانات نرخ ارز و تغییر در قیمت جهانی طلا بیش تر واکنش نشان می دهد.
With regard to the fact that gold is sensitive and strategic asset، and its ounce price during past years had an ascending trend، this study is to examine the effective factors on gold price. Among the most important effective factors on gold price in Iran، we can refer to the gold price per ounce، the existence of inflation expectations، exchange rate fluctuations، stock index fluctuations and international sanctions. The investigation of these factors can، also، culminated in effective results for investors and planners.
Due to the importance of both exchange market and stock market، this study tries to examine the impact of fluctuations in both exchange rate and stock index on gold coin price in Iran from April 2001 to September 2011 as well as the gold price per ounce. In so doing، in this study، Auto Regressive Conditional Heteroskedasticity (ARCH) model is used to measure fluctuations، because these models can explain conditional variance trend based on their past information، and afterwards by using ARDL model، the effectiveness of these fluctuations is evaluated in the long term and short term.
Results show that among the effective factors on gold coin price fluctuations، exchange rate (equality rate of Dollar and Rial) is the most effective factor both in the long term and short term. The coefficient of the gold price per ounce is also positive and significant both in the long term and short term. It is necessary to be noted that long-term coefficients are larger than short- term coefficients، and this indicates that in the long term، gold coin price reacts more to exchange rate fluctuations and the change in the gold price per ounce.
Machine summary:
به دليل اهميت بازار ارز و بازار سهام ، در اين مطالعه تـلاش مـيشـود تـا عـلاوه بـر قيمـت جهـاني طـلا اثـر نوسانات نرخ ارز و شاخص سهام نيز بر قيمت سکه ي طلا در ايران از فروردين سال ١٣٨٠ تـا شـهريور سـال ١٣٩٠ مورد بررسي قرار گيرد.
سـپس بـا توجـه بـه تئـوري پورتفوليـو و بـا الهـام از مطالعـات مذکور در اين پژوهش ، اثر قيمت جهاني طلا، نوسانات نرخ ارز و شاخص سهام بـر قيمـت سـکه ي طلا در ايران مورد بررسي قرار ميگيرد.
بـدين منظـور، مـدل مـورد اسـتفاده بـه صـورت زيـر قابـل تصريح است : t= 0+ 1 t+2 + 3 + (9) به طوريکه t : قيمت سکه بهارآزادي(طرح جديد) در زمان t : قيمت جهاني طلا در زمان t : نوسانات نرخ ارز (در بازار آزاد) در زمان t : نوسانات شاخص قيمت سهام در زمان t t : جزء اخلال بر اساس رابطه ي (٩) و به کمک الگوي خودتوضيح با وقفه هاي توزيحي ١ (ARDL) چگونگي اثرگذاري اين نوسـانات بـر قيمـت سـکه ي طـلا در کوتـاه مـدت و بلنـدمـدت مـورد بررسـي قـرار گرفته است .
بنابراين ، يک رابطه ي تعادلي بلندمدت بين متغيرهاي الگو وجود دارد به طوري که : = /305 gold+18/67 + 2 −/15 DUM (14) (/119) (4/08) (2) (/05) با توجه به معادله ي فوق نوسانات نرخ ارز در بلندمدت بيش ترين اثر را بر نوسانات قيمـت سـکه داشته است ، به طـوري کـه ١ درصـد افـزايش (کـاهش ) نـرخ ارز منجـر بـه ١٨/٦٧ درصـد افـزايش (کاهش ) در قيمت سکه طلا ميشود.