Abstract:
رتبه بندی شرکت های پذیرفته شده در بورس، آیینه تمام نمایی از وضعیت آنها بوده و معیاری برای سرمایه گذاری بشمار می آید. این امر موجب افزایش رقابت، توسعه و کارایی بازار نیز می شود. در این تحقیق، پنجاه شرکت برتر پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سه سال 1387 تا 1389بر اساس نسبت های مالی (نقدینگی، فعالیت، اهرمی و سودآوری) با استفاده از رویکرد ترکیبی AHP-TOPSIS رتبه بندی و سپس با رتبه بندی ارائه شده توسط بورس مقایسه و همبستگی میان آنها توسط آزمون اسپیرمن بررسی شد. در ابتدا دیدگاه خبرگان و مسئولین بازار سرمایه و اساتید مالی دانشگاه ها نسبت به میزان تاثیر نسبت ها توسط پرسشنامه جمع آوری و با تکنیک AHP وزن دهی و سپس شرکتها با استفاده از تکنیک TOPSIS بر اساس نسبتها رتبه بندی شدند. نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن حاکی از وجود همبستگی ضعیف میان رتبه بندی بر اساس رویکرد ترکیبی AHP-TOPSIS و رتبه بندی بورس است؛ در واقع نتایج نشان می دهند که شرکت های برتر منتخب بورس لزوما رتبه های بالاتری را از جنبه نسبت های مالی نداشته و صورت های مالی شرکت ها، تقریب ضعیفی برای احتمال برتری آنها در بورس به شمار می آیند.
Machine summary:
بعلاوه ، انواري رستمي و ختن لو (١٣٨٥) به بررسي مقايسه اي ميان دو روش معمول رتبه بندي شرکت ها بر اساس شاخص هاي برتري بورس اوراق بهادار تهران و نسبت هاي سود آوري حسابداري (شامل نسبت سود مجله مهندسي و مديريت اوراق بهادار/ شماره هشتم / پاييز ١٣٩٠ ٣١ 1389 ناخالص ، نسبت سود عملياتي، نسبت سود خالص ، نسبت بازده جمع دارايي ها و نسبت بازده حقوق صاحبان سهام ) طي سه سال ١٣٨١، ١٣٨٢ و ١٣٨٣ پرداختند که نتايج تحقيق نشانگر همبستگي ضعيف ميان اين دو گروه رتبه بندي مي باشد.
در تحليل فرضيه اول (نسبت هاي مالي) و همبستگي آن ، همانطور که در جدول ٤ ارائه شده است ، بين دو نوع رتبه بندي با وجود واسطه گرهاي مالي، سرمايه گذاري و هلدينگ در سال ١٣٨٧ رابطه اي معکوس و نسبتا ضعيف وجود داشته و در سال هاي ١٣٨٨ و مجله مهندسي و مديريت اوراق بهادار/ شماره هشتم / پاييز ١٣٩٠ ٣٩ 1389 ١٣٨٩ اين رابطه مستقيم و از بسيار ضعيف به ضعيف تبديل شده است ؛ بدان معني که عليرغم تصور و انتظار، شرکت هاي با رتبه بالاتر در بورس در رتبه بندي بر اساس نسبتهاي مالي با استفاده از رويکرد ترکيبي AHP-TOPSIS الزاما جايگاه بالاتري ندارند و اطلاعات صورت هاي مالي مبناي اصلي براي برتري و داد و ستد سهام نمي باشد.