نقش انسان در شرور طبیعی از نگاه وحی و عقل Journal Article

حوادث جهان، از این حیث که انسان از آنها بهره مند یا متضرر و متالم می شود، به دو دسته خیرات و شرور تقسیم می شوند. از منظر قرآن کریم و روایات اسلامی، باورها، خلقیات و اختیارهای خوب یا بد انسان، در خیر یا شر بودن حوادث طبیعی و اجتماعی موثر است. حوادث ناگوار طبیعی و اجتماعی پی آمد عقیده یا اخلاق یا رفتار ناروا و ناشایست انسان هاست، و فلسفه آن نسبت به آنان متنبه ساختن و بازگشت آنها به صراط مستقیم هدایت است، اما نسبت به صالحانی که احیانا مرتکب گناهانی شده اند پالایش و پیرایش نفوسشان از آلودگی های گناهان و پیدا کردن شایستگی لازم برای ورود به مقام قرب ربوبی است، و فلسفه آن نسبت به اولیاء خاص خداوند که از مقام عصمت برخوردارند، رفعت مقامات عالیه انسانی، دفع توهم الوهیت و ربوبیت در مورد آنان و مایه تسکین و آرامش روحی برای پارسایان مبتلا به مصایب و ناملایمات بسیار است. عقل، درباره امکان این آموزه وحیانی کم ترین تردیدی ندارد، چنان که با الهام گیری از وحی و برپایه برخی از اصول جهان شناختی می تواند تاثیر مثبت و منفی انسان در حوادث طبیعی را نیز تبیین کند. نکته درخور توجه این که تاثیر انسان در حوادث طبیعی، در طول اسباب و علل طبیعی قرار دارد و با نظام علی و معلولی حاکم بر جهان طبیعت، به هیچ وجه ناسازگار نخواهد بود.