Abstract:
نظریه ذهن توانایی پیشبینی و شرح دادن رفتار خود و دیگران با توجه به حالتهای ذهنی است و برای برقراری تعاملات اجتماعی ضروری است. این در حالی است که بررسیها نشان میدهند کودکان کمتوان ذهنی در نظریه ذهن با نارسایی و تحول نایافتگی روبرو هستند. پژوهش حاضر، در پی بررسی اثر آموزش حالتهای ذهنی بر نظریه ذهن دانشآموزان کمتوان ذهنی بود. در این پژوهش آزمایشی 60 دانشآموز پسر و دختر کمتوان ذهنی به روش تصادفی خوشهای از شهر تهران انتخاب شدند و بهصورت تصادفی ساده 30 دانشآموز (15 پسر و 15 دختر) در گروه آزمایش و 30 دانشآموز (15 پسر و 15 دختر) در گروه کنترل جای داده شدند. با استفاده از آزمون نظریه ذهن 38 سؤالیو تکلیف محتوای غیرمنتظره نظریه ذهن دانشآموزان هر دو گروه در دو موقعیت پیشآزمون و پسآزمون سنجیده شد. گروه آزمایش 9 جلسه آموزش حالتهای ذهنی دریافت کرد ولی گروه کنترل فقط از آموزشهای رایج مدرسه استفاده کرد. دادهها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس[ij1] تحلیل شد. یافتهها نشان داد که آموزش حالتهای ذهنی بر بهبود نظریه ذهن دانشآموزان گروه آزمایش تأثیر معنیداری داشته است (05/0p
Machine summary:
هم پژوهش گرانی که با استفاده از تکالیف باور غلط ٣ به بررسی نظریه ذهن کودکان کم توان ذهنی پرداخته اند (مانند ابدوتو و همکاران ، ٢٠٠٤) و هم آن هایی که با آزمون های 5 تحولی نظریه ذهن این کودکان را بررسی کرده اند (مانند عبداله زاده رافی ٤، یزدانی و حسن زاده اول ٦، ٢٠١٣، عبداله زاده رافی، ١٣٨٩؛ عبداله زاده رافی، بهرامی، میرزمانی، صالحی و حسن زاده اول ، ١٣٨٩؛ قمرانی و البرزی، ١٣٨٤؛ لو٧، سیمنسما٨، کولین ٩ و هوکن -کولیگا، 10 ٢٠١٣)، نارسایی و تحول نایافتگی نظریه ذهن آن ها را گزارش کرده اند؛ بنابراین آموزش نظریه ذهن ، جهت اکتساب و ارتقاء نظریه ذهن به منظور جلوگیری از مشکلات بعدی که ناشی از فقدان یا تحول نیافتگی نظریه ذهن کودکان کم توان ذهنی است ، ضروری به نظر میرسد.
با توجه به اینکه تکلیفی که برای سنجش و آموزش نظریه ذهن در این پژوهش استفاده شده است یکی بوده است ، مشخص نیست که آیا واقعا آزمودنی به درکی از باور غلط دست یافته اند یا در نتیجه تکرار یک محتوای آموزشی در چندین جلسه ، فقط جواب صحیح را حفظ کرده اند؟ برخی از تلاش ها جهت بهبود نظریه ذهن کودکان اوتیسم با عملکرد بالا (که به لحاظ هوشی عادی هستند) و کودکان عادی با موفقیت همراه بوده اند.
پژوهش هایی که تاکنون صورت گرفته اند، نشان دادند که میتوان حالت های ذهنی را به کودکان آموزش داد، ولی در همه این پژوهش ها ملاک قضاوت در موردنظریه ذهن ، پاسخ گویی به تکالیف باور غلط بوده است .
Theory of mind "beliefs", developmental characteristics and social understanding in children and adolescents with intellectual disabilities.