Abstract:
در این پژوهش به بررسی و نقد توسعة فیزیکی شهر کرمان در ادوار مختلف و تحلیل روند جهات گسترش شهر کرمان می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی و اطلاعات مـورد نیـاز از طریـق مطالعـات کتابخانه ای و پیمایش میدانی جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزار ArcGIS و تحلیل های آمار فضایی و مـدل آنتروپی شانون به تحلیل آنها پرداخته شده است . نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که مقدار آنتروپی محاسـبه شده برای مناطق شهر کرمان در سال ١٣٨٥و ١٣٩٠ به ترتیب ١/٦٠٦ و ١/٥٩٨به دست آمده است کـه بـه مقـدار (ln)n (١/٦٠٩) نزدیک است . بنابراین نشانگر رشد پراکنده شهرکرمان مـی باشـد. شـهر کرمـان ، ابتـدا در طـول راه های ارتباطی ، توسعه پیدا کرده است و در سال های اخیر دارای رشد قطاعی بوده است . این توسـعه بیشـتر بـه سمت غرب و جنوب غرب بوده است . در جریان این توسعة بعضی از روستاها به علت نزدیکی زیاد به شهر عملا جزو مناطق شهر کرمان به حساب آمده و در داخل محدودة قانونی شهر نیز قرار گرفته اند. این آبادی ها هم از نظر شکل و ساختار فضایی و هم از نظر اشتغال ساکنین حالتی نیمه شـهری - نیمـه روسـتایی دارنـد. همچنـین نتـایج حاصل از مدل میانگین نزدیک ترین فاصلة همسایگی (RN) نشان می دهد که نظـام منطقـه بنـدی شـهر کرمـان از الگوی پراکنده پیروی می کند. نتایج حاصل از تحلیل لکه های داغ نیـز نشـان دهنـدة یـک لکـة سـرد گسـترده در شهرکرمان است که به شکل باریک های از مرکز شهر شروع شده و به سمت شرق و غرب شهر کرمان گسـترده و پهن گردیده است . این الگو بیانگر استقرار محلات دارای تمرکز پایین جمعیت در این محدوده می باشد.
Machine summary:
"نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که شبکة ارتباطی توسعة شهر را تحت تأثیر قرار داده است ؛ به طوری که شهر به صورت خطی در امتداد جاده های اصلی توسعه یافته است که به از دست دادن جنگل ها و گسترش شهری منجر شده است .
همچنین عبور راه آهن از مناطق غربی شهر و وجود فرودگاه مآخذ: نظری علم آبادی ، ١٣٧٨؛ زنگی آبادی ، ١٣٧٠؛ حاج ملک و حافظی مقدس ، ١٣٨٦؛ طرح جامع شهرکرمان ؛ حسن زاده و همکاران ، ١٣٨٩؛ غضنفرپور و همکاران ، ١٣٩١ سطوح قابل توجهی از شهر، به دلایل مختلف به صورت بافت های فرسوده و ناسالم در آمده اند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٢- توسعة کالبدی فیزیکی سکونتگاه های شهر کرمان از زمان پیدایش تاکنون (مأخذ: طراحی نگارندگان بر اساس طرح جامع شهر کرمان و تصاویر ماهواره ای ) ٣-٢- تحلیل گسترش فیزیکی شهر کرمان جهت بررسی میزان پراکنش و گسترش شهر کرمان و شناخت الگوی توسعة فیزیکی این شهر از روش ها و مدل های مختلفی مانند آنتروپی شاتون ، میانگین نزدیکترین فاصلة همسایگی (RN)، تحلیل خوشه بندی زیاد/کم ، موران محلی و ...
نتایج مطابق شکل (٣) نشان می دهد که نظام منطقه بندی شهر کرمان از الگوی پراکنده پیروی می کند، زیرا مقدار (٠٠٠٠=P-Valu) فرض H٠ مبنی بر اینکه منطقه بندی شهر کرمان به صورت تصادفی توزیع شده اند را رد می کند و همچنین به دلیل اینکه نسبت میانگین نزدیکترین همسایگی بیشتر از ١/٤ می باشد (٢/١)، بنابراین مناطق مورد مطالعه دارای الگوی پراکنده هستند."