Abstract:
در این مقاله با استفاده از روش ماتریس تحلیل سیاستی(PAM) [1] آثار سیاستهای
اعمالی دولت در بخش کشاورزی بر فرآیند تولید میوة کیوی[2] طی دورة 81-1378 مورد
بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که در مجموع اثرات مداخله دولت در فرآیند
تولید محصول به نفع تولیدکنندگان در بازار داخلی بوده است. اما طی دوره مورد نظر از
سودآوری این محصول در بازارهای بینالمللی کاسته شده است و بررسی بازارهای عمدة
صادراتی میوة کیوی شامل بازار اروپا، حوزة خلیج فارس و آسیای میانه حاکی از کاهش
مزیت نسبی و سود خالص اجتماعی کیوی بوده است. بنابراین مجموع سیاستهای اعمالی دولت
بویژه در زمینه بازار فروش محصول در راستای توسعه صادرات و ارزآوری کیوی نبوده است.
Machine summary:
"اما طی دوره مورد نظر از سودآوری این محصول در بازارهای بینالمللی کاسته شده است و بررسی بازارهای عمدة صادراتی میوة کیوی شامل بازار اروپا، حوزة خلیج فارس و آسیای میانه حاکی از کاهش مزیت نسبی و سود خالص اجتماعی کیوی بوده است.
رابطه ریاضی مورد استفاده برای محاسبه NPCO در چاچوب ماتریس PAM بصورت زیر میباشد: (2) اگرNPCO>1 باشد قیمت داخلی (بازاری) بیش از قیمت واردات یا صادرات بوده و سیستم تولید محصول از حمایت برخوردار است و یارانة غیر مستقیم به تولیدکننده تعلق میگیرد و اگر NPCO<1 باشد قیمت بازاری از قیمت جهانی کمتر میباشد و در واقع مالیات غیرمستقیم بر تولیدکننده تحمیل میشود و در صورتیکه NPCO=1 باشد سیستم تولید از سیاستهای حمایتی برخوردار نخواهد بود.
به منظور تکمیل تحلیلهای ماتریس تحلیل سیاستی، شاخص های منتج از آن نیز محاسبه و در جدول شمارة (4) ارائه شده است: جدول شماره4ـ شاخصهای مزیت نسبی و ضرایب حمایتی منتج از جداول PAMشاخصDRCNPCONPCIEPCNSPسال137840/051/064/051/064871878ریالسال138191/031/109/133/17081365ریال مأخذ: یافتههای تحقیق بر اساس جدول شمارة (4) شاخص هزینه منابع داخلی (DRC)، کمتر از واحد بوده و حاکی از وجود مزیت نسبی در تولید محصول میباشد.
علیرغم شرایط استثنایی ایران در زمینه تولید میوة کیوی از لحاظ کیفیت محصول تولیدی، زمان برداشت و نزدیکی به بازار مصرف خارجی بخصوص در مقایسه با تولیدکنندگان عمده در نیمکره جنوبی (نیوزیلند و شیلی) نتایج این مقاله نشان میدهد که مجموع سیاستهای اعمالی و اقدامات دولت در بازار فروش محصولات کشاورزی نه تنها منجر به حفظ مزیت نسبی این محصول نشده بلکه رفته رفته طی دوره 81-1378 مزیت نسبی آن کاهش نیز یافته است."