Abstract:
اتانازی، از جمله مسائل مطرح در مراقبتهای پایان حیات است. بسیاری از انسانها، خواهان آن هستند که در پایان عمر خود، درد و رنجی نبینند و سربار دیگر اعضای خانواده خویش نباشند؛ در کنار این افراد، پزشکان زیادی میکوشند تا مرگ راحت و آرامی برای آنها مهیا کنند. بعضی از اَشکال اتانازی، هم اکنون به صورت قانونی در برخی از کشورهای جهان در حال انجاماند و یا روند قانونیشدن را طی می‌کنند؛ البته، این پدیده مخالفان بسیار جدیای نیز دارد. در میان بررسیهای پزشکی، فقهی، حقوقی، اخلاقی و...، تحلیل اخلاقی اتانازی جایگاه ویژهای دارد. این مقاله، اتانازی را از منظر وظیفهگرایی عقل باور، با توجه به پارهای از مهمترین اصول و مبانی اخلاقی کانت که یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان در حوزه اخلاق است، مورد مداقه قرار داده تا رَوایی انواع مختلف آن را بررسی کند. در این بررسی نشان داده شده که صرفاً دو نوع از اتانازی را میتوان بر پایه این اصول و مبانی مجاز دانست.
Machine summary:
در مورد دسته اول ، که در واقع مسائل کلاسـیک اخـلاق پزشـکی هستند، منابع و متونی که در گذشته نشان میدهد بدین مسـائل پرداختـه شـده اسـت ، میتوان یافت ؛ اما، پرداختن به بسیاری از موضوعات نوپدید در این حوزه ، شاید سـابقه ای بیش از یک دهه اخیر نداشته باشد؛ مسائل کلاسیک اخلاق پزشکی، نظیر سقط جنین و اتانازی، اگرچه از دیرباز مطرح بوده و هستند و متخصصان اخلاق پزشـکی در هـر برهـۀ زمانی کوشیده اند تا برای آنها راه حلی پیدا کنند، اما، اینکـه چـرا بایـد بـاز هـم بـه آنهـا پرداخته شود، بدین علت است که پیشرفت علم پزشکی، که از جمله علوم تجربی اسـت ، و یافتن درمانهای تازه و ساخت تجهیزات جدید نگهـداری و مراقبـت از بیمـاران ، سـبب شده است که راه حل های گذشته کارایی خود را از دست بدهند و آن مسـائل کلاسـیک ، همواره مطرح باشند.
٢. تعریف واژة اتانازی و انواع مختلف آن در فرهنگ فارسی از اتانـازی(Euthanasia) سـخنی بـه میـان نیامـده اسـت ، ولـی در فرهنگ انگلیسی به فارسی به معانی «مرگ آسان »، «مـرگ یـا قتـل کسـانی کـه دچـار مرض سخت و لاعلاج اند برای تخفیف درد آنهـا»، بکـار رفتـه اسـت ؛ واژه نامـه تـاریخی آکسفورد، اتانازی را مرگی آرام و آسان (a quiet and easy death) تعریف کرده است (٦٨٧ /١ :١٩٩٨ ,Onions)؛ اما، آنچه امروزه از این اصطلاح فهمیده میشود، تنها مـردن آسان نیست ، بلکه افزون بر آن اقدام به قتل است ؛ قتلی که از سر شفقت باشد، به همین ١- Immanuel Kant (١٨٠٤-١٧٢٤) - فیلسوف آلمانی.
(
, 
, 
)
