Abstract:
کشف حقیقت همواره از دغدغه های مهم در علوم مرتبط با مسائل حقوقی و قضایی بوده است . شارع مقدّس اسلام به منظور حفظ حقوق اشخاص و انتظام امور در دادرسیهای قضایی، اعم از حقوقی و کیفری، و تحّقق دادرسی عادلانه ، قاعدة «اقرارالعقلاء» را وضع نموده است . بر این اساس، اقرار نیرومندترین دلیل اثبات ادعا است چنانکه از آن به «اّالدّلائل » یا «ملکه دلایل » تعبیر میشود. طبق مادة ١٢٥٩ق.م. «اقرار عبارت است از اخبار به حّقی برای غیر بر ضرر خود». اقرار در همه سیستم های حقوقی، با تفاوتهایی در شرایط و احکام، از حیث توان اثباتی در دعوی حقوقی، نقش تعیین کنندهای دارد. این ویژگی سبب شده است که اصولا در موارد تعارض با سایر ادله ، اقرار بر آنها ترجیح داده شود. به دلیل این ارجحیت ، در این مقاله سعی شده است که اعتبار اقرار و نقش آن در اثبات ادعا بررسی شود.
Machine summary:
"١ از سوی دیگر چون اقرار از ارزش اثباتی بالایی برخوردار است و قاطع و خاتمه دهندة دعواست ، به همین جهت پارهای از مأموران قضایی برای هرچه زودتر به نتیجه رسیدن و پایانبخشیدن به دادرسی و نیز مؤثربودن اقرار در محکومیت مقر و حقانیت خواهان، به شکنجه متوسل میشدند.
٣. رشد: کسی که به واسطۀ سفیه بودن از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع گردیده است ، اقرار وی در این امر معتبر نیست ، زیرا طبق مادة ١٢٦٢ قانون مدنی ایران، «اقرار سفیه در امور مالی مؤثر نیست .
٢ نقش اقرار در اثبات ادعا در میان ادلۀ اثبات دعوی، اقرار جایگاه بالایی را نسبت به ادله دیگر به خود اختصاص داده است به طوریکه هم در نظامهای حقوقی جهان پذیرفته شده است و هم در ابواب فقه اسلامی کاربرد وسیعی دارد.
کسی اقرار به امری نماید که دلیل ذیحق بودن طرف او باشد، دلیل دیگری برای اثبات ادعا لازم نیست » و در منابع فقهی و حقوقی نظر به انتفای تهمت و ترجیح جانب صدق بر کذب از اقرار به عنوان «سید ادله » و «اقوی الحجج » نام برده شده است .
حال اگر شخصی صراحتا به حقی برای غیر اقرار کند سپس بدون هیچ گونه دلیل و عذر موجهی و یا با ادعای امر غیرمعقولی آن را انکار کند، انکارش پذیرفته نمیشود زیرا دلیلی بر اعتبار این انکار ندارد و ممکن است حس خودخواهی، او را به این انکار اقرار وادار کرده باشد؛ بنابراین وجود این انکار بعد از اقرار تأثیری نخواهد داشت ."