Abstract:
در دهه هاي اخير و با پيروزي انقلاب اسلامي در ايران مساله حقوق بشر ازجمله موارد اصلي مورد مناقشه ايران و ايالات متحده آمريكا بوده است و آمريكا و متحدانش (غرب) همواره جمهوري اسلامي ايران را باستناد موادي از اعلاميه جهاني حقوق بشر به انحاء مختلف متهم به عدم رعايت آن مي كنند، از طرف ديگر جمهوري اسلامي ايران با محفوظ داشتن حق خود در باز تعاريف مفهوم حقوق بشر و مولفه هاي آن بر اساس مباني اعتقادي و اسلامي ، آمريكا را متهم به تناقض رفتاري در اين حوزه نموده و اين مساله به يكي از موارد اصلي اختلاف دو كشور تبديل شده است. اين مقاله بر آن است تا بر اساس رهيافت هاي رئاليسم و سازه انگاري اين تقابل را بررسي نموده و نشان دهد كه مناقشه ايران وآمريكا در مسائل حقوق بشر ناشي از تفاوت گفتمان هاي حاكم بر دو كشور مي باشد و هر كدام از طرفين سعي مي كنند تا در چارچوب گفتمان خود، آن را معنا نموده و برداشت خود را تبيين نمايند به عبارت ديگر چون از يك طرف عناصر تشكيلدهنده گفتماني اين دو كشور با هم متفاوت و حتي در تقابل بوده و از سوي ديگر رويكرد هاي سياست خارجي آن ها در چارچوب گفتمان هاي مذكور و متاثر از آن شكل مي گيرد اين امر باعث تقابل رفتاري دو كشور در اين زمينه شده است.
Machine summary:
"اتفاقاتی مانند حمله تروریستی 11 سپتامبر 2001 علیرغم ابهاماتی که در مورد آن وجود دارد اهمیت خاصی برای آمریکا داشته و رویکرد این کشور را در سیاست خارجی و بعضا سیاست داخلی با تغییرات مهمی همراه نموده است بهگونهای که پس از این حادثه بود که جایگاه حقوق بشر و مسئله آن با سیاستهای امنیتی آمریکا گره خورده و این امر باعث شد تا در موارد متعددی موضع گیریهای کشوری که خود را مهد آزادی و احترام به دموکراسی و حقوق بشر میدانست در نزد جهانیان زیر سؤال برود.
(همان) بر این اساس میتوان گفت در دورههایی که آمریکا رهیافت رئالسیم را بهعنوان نظام معنایی خود پذیرفته، هر گاه از مسئله حقوق بشر و مداخله بشردوستانه صحبت کرده و به اظهارنظر در باره کشوری پرداخته است تنها بهدنبال تأمین منافع خود بوده و از حقوق بشر به مثابه ابزاری در راستای سیاست قدرت و منافع خود استفاده نموده است.
رویکرد آمریکا با این گفتمان نسبت به جمهوری اسلامیایران با عنایت به اینکه گفتمان حاکم بر سیاست خارجی ایران، گفتمانی است با دال مرکزی اسلام ومفصل بندی شده توسط دالهای شناوری همچون: حقوق بشر اسلامی، ترویج ارزشهای اسلامی، دفاع دربرابر تهاجمات فرهنگی، حمایت از مستضعفان و آزادیخواهان جهان، ناعادلانه خواندن موازین بینالمللی، ایستادگی و مقاومت در برابر استکبار و نفس سلطه ابرقدرتها و ...
بنابراین جمهوری اسلامیایران عطف به فرهنگ اسلامی–انقلابی وگفتمان اسلام محور خود، وآمریکا با عنایت به فرهنگ هویتی خود وبا دیدی رئالیستی در راستای منافع خویش، تفسیرهای خاص خود را از مسائل مختلف وبخصوص حقوق بشر داشته وهر کدام درصدد اشاعه وفراگیر نمودن گفتمان خاص خود دراین زمینه میباشند به گونهایکه این مسئله در موارد متعدد به تقابل و منازعه این دو کشور در عرصه بینالمللی منجر شده است."