Abstract:
سرمایه اجتماعی مفهومی است که در پیوند با نهادهای مدنی و باورهای ارزشی مانند اعتماد، همکاری و مشارکت متقابل به کار می رود. در چند دهه اخیر از سرمایه اجتماعی در اغلب کشورها به خوبی استفاده نشده است . کاهش سرمایه اجتماعی در برخی کشورهای پیشرفته غربی و کشورهای رو به توسعه از جمله کشور ما باعث شده که پژوهش های زیادی در این زمینه توسط محافل علمی و دانشگاهی انجام گیرد. این پژوهش به روش توصیفی انجام شده که از منابع کتابخانه ای و متون علمی و مصاحبه با برخی صاحب نظران این موضوع انجام و در انتها نتایج جمع بندی شده است . در این نوشتار فرضیه اساسی آن است که برای بهبود سرمایه اجتماعی در ایران باید ضمن همکاری متقابل همه اجزای جامعه و نظام سیاسی، اعتماد سازی لازم بین جامعه مدنی و حکومت شکل گرفته و رابطه آنها به شکل همکاری متقابل باشد. هدف اصلی در این نوشتار به دست دادن راهبردهایی برای بهبود سرمایه اجتماعی در ایران در چارچوب فرضیه یاد شده است . در چند دهه اخیر بسیاری از پژوهشگران اجتماعی و سیاسی در جهان به بحث و بررسی پیرامون سرمایه اجتماعی پرداخته اند. در ایران نیز در سال های اخیر این موضوع مورد توجه پژوهشگران و نهادهای حکومتی بوده است . سرمایه اجتماعی، مجموعه ای از نهاد ها و شبکه های اجتماعی – مدنی، همکاری یا مشارکت و اعتماد است که می تواند پیوند نزدیک با توسعه در ابعاد گوناگون مانند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد.
Machine summary:
واژگان کليدي : اعتماد سازي، همکاري متقابل ، سرمايه اجتماعي مقدمه گسترش و نهادينه شدن اعتماد مي تواند بستري براي نظم ، ثبات و همبستگي باشد و نبود اعتماد، سبب از ميان رفتن فضا براي همکاري، همياري و کنش جمعي در راستاي هدف هاي مشترک و توسعه جامعه شود.
براي تحقق مطلوب اين امر، لازم است راهبردهاي زير را در ملزم سازي دو وزارتخانه آموزشي مورد توجه قرار دهند: الف ) الزام وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و موسسات آموزشي تابعه به توجه بيشتر به مقوله سرمايه اجتماعي و ارزش ها و اصول مربوط به آن همچون اعتماد، همکاري، مثبت انديشي و سازگاري منطقي فرد و جمع ، مسئوليت پذيري، پاسخگويي و انتقاد پذيري در تنظيم محتواي کتاب هاي درسي از ابتدايي تا متوسطه و در دوره دانشگاهي و حتي اختصاص دادن دروسي به مقوله ياد شده در نظام آموزشي.
. ٤)اهتمام جدي نهاد هاي مدني به تقويت سرمايه اجتماعي در گذشته ، با نگاه سيستمي، به نقش هاي بايسته دستگاه هاي قانون گذاري، نظام آموزشي و رسانه هاي جمعي در راستاي تقويت سرمايه اجتماعي پرداخته شده است حال پرسش مهم اين است که خود نهاد هاي مدني چه نقشي مي توانند در راستاي تقويت سرمايه اجتماعي و ريشه دار کردن باور هاي ارزشي مانند اعتماد و همکاري و مشارکت در جامعه ايران بازي کنند.
ايده کلي آن بو که تنها در پرتو همکاري کامل همه ي خرده نظام هاي اجتماعي مانند خانواده ها، نظام آموزشي، رسانه هاي جمعي، حکومت و خود نهاد هاي مدني است که مي توان به بهبود و نهادينه شدن سرمايه اجتماعي اميدوار بود و انتظار داشت همبستگي، اعتماد عمومي، همکاري و مشارکت در درون و از راه شبکه ها و نهاد هاي مدني در جامعه نهادينه شود.