Abstract:
یکی از اقداماتی که در جهت تدوین برنامهریزی منطقهای میتواند نقش مهم و اساسی بازی کند، تهیه سطح توسعهیافتگی مناطق و شهرستانهای مختلف هر منطقه است که بتوان بر اساس آن، موقعیت هر شهرستان را نسبت به هریک از شاخصهای اثرگذار در توسعه، نسبت به سایر شهرستانهای منطقه شناسایی کرد. از اینرو، این مطالعه با استفاده از روش تاکسونومی عددی و با بهکارگیری ضرایب وزنی به عنوان نوآوری مهم این تحقیق، درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان خراسان رضوی را در بخش کشاورزی طی دوره 1389-1380، با تاکید بر نظر کارشناسان و متخصصین هر حوزه از این بخش، مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد. نتایج نشان داده است که شهرستانهای مشهد، فریمان، چناران، تربت حیدریه و تربت جام به ترتیب رتبه اول تا پنجم را از نظر توسعه یافتگی بخش کشاورزی به خود اختصاص دادهاند. شهرستانهای فریمان و چناران به لحاظ نسبت سطح زیرکشت با آبیاری نوین به کل سطح زیرکشت، وضعیت بسیار مناسبتری در مقایسه با سایر شهرستانها داشتهاند. شاخص ارزش تولیدات باغی به کل سطح باغات در شهرستانهای مختلف، به نسبت یکسان است که بیانگر بهرهوری و فناوری مشابه و نزدیک به هم شهرستانهای استان میباشد. این وضعیت، برای شاخص ارزش تولیدات زراعی به کل سطح کشت زراغی نیز برقرار است. بهطورکلی نتایج نشان داده است شهرستانهایی که در شاخصهای با ضرایب وزنی بالاتر، وضعیت مناسبتری دارند، توانستهاند رتبه توسعهیافتگی به نسبت بهتری بهدست آورده و قابلیت رقابت بیشتری در بازار از آن خود کنند.
Evaluation of Urban Households’Vulnerability to Rising Prices of Foods Imports in Iran
Machine summary:
"در این تحقیق در دو مقطع زمانی ١٣٧٣ و ١٣٨٣ با استفاده از ٥٤ شاخص توسعه کشاورزی و با کمک دو تکنیک تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی، درجه توسعه یافتگی استان های کشور و میزان شدت نابرابری آن طی سال های مورد مطالعه ، بررسی شد.
سپس با استفاده از روش 1 Kaiser's test 2 Bartlett's test 3 Plan and Budget Organization of the United Nations Development Programmer تاکسونومی عددی، درجه توسعه کشاورزی استان های ایران محاسبه شده است و در نهایت دوگانگی کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت .
نتایج نشان داد که در یک نگاه کلی، وضعیت توسعه یافتگی شهرستان های استان خراسان رضوی که در جدول ٣ آورده شده است ، شهرستانهای مشهد، فریمان ، چناران ، تربت حیدریه و تربت جام نسبت به دیگر شهرستان های استان از درجه توسعه یافتگی بالاتر کشاورزی برخوردارند و دیگر شهرستان ها در مرتبه های بعدی قرار دارند(شهرستان های خلیل آباد، بردسکن ، تخت جلگه ، کاشمر و جغتای نیز به ترتیب در آخرین رتبه ها از نظر توسعه یافتگی این بخش قرار دارند).
با توجه به آنکه موقعیت جغرافیایی، وضعیت آب و هوایی و به طور کلی وجود مزیتهای نسبی شهرستان ها، باعث شده است که آنها از نظر درجه توسعه یافتگی دارای وضعیت متفاوتی باشند، لذا پیشنهاد میشود که برنامه ریزان کشور در هنگام تخصیص اعتبار و توزیع امکانات توجه بیشتری به مناطق توسعه نیافته اما مستعد کشت محصولات مختلف داشته باشند تا تمام شهرستان ها از وضعیت همگن و متعادلی در بخش کشاورزی برخوردار گردند."