Abstract:
مشروعیت پیروی از ادیان به عنوان یکی از بحثهای کلامی ـ فقهی پیوسته میان علمای اسلامی مورد بحث و گفت وگو بوده است. اکثر قریب به اتفاق علما معتقد به «انحصار گرایی دینی» هستند و معتقدند، تنها دین کامل که میتوان از آن پیروی کرد دین مبین «اسلام» است و عمل به سایر شرایع مجزی و مسقط تکلیف نیست. حال سوال این است که دیدگاه قرآن کریم نسبت به مساله «تکثرگرایی دینی» چیست و آیا از آیات قرآن هم انحصار فهمیده میشود. و اگر از آیات انحصار فهمیده نشود، آیا از نظر فقهی، چنانچه اعمال پیروان سایر ادیان به دور از شرک و بت پرستی باشد نیز مجزی و مبری ذمه است.بر اساس پژوهش حاضر که به طور تفصیلی در آیات قرآن کریم صورت پذیرفت، میتوان از تکثرگرایی دینی دفاع کرد و از نظر فقهی، اعمال پیروان سایر ادیان را در صورت دوری از شرک و بتپرستی مجزی و مبری ذمه دانست.
Machine summary:
(همان، ص56) بنابراين اگر گاه ديده يا شنيده مىشود كه كلمات پلوراليستها عموميت دارد و حتى مشركان، بت پرستان و يا راه بت پرستى و شرك را نيز شامل مىشود، يا بايد آن را ناشى از طغيان قلم دانست يا به جهتهاى ديگر حمل كرد و يا بالأخره راه خود را از آنان جدا و با صراحت اعلام كرد كه پلوراليسم دينى مورد نظر ما داراى محدوديت و خط قرمز است، به گونهاى كه نمىتواند شرك صريح و بت پرستى صريح را در درون خود جاى دهد، بلكه تكثرگرايى مورد نظر ما بهتر دانستن دين و آيين هرگروه و تبليغ آن، از سوى متوليان آن را برمىتابد و از آن استقبال مىكند، زيرا خوب مىداند كه تا شخص دين و آيين خود را بهتر نداند يا احتمال بهتر بودن آن را ندهد، دليلى بر عرضه و تبليغ آن نمىبيند و تكامل كه نتيجه طبيعى عرضه شدن افكار گوناگون است صورت نمىگيرد.