Abstract:
فرآیند جهانی شدن اقتصاد، ادغام اقتصاد ملی در اقتصاد جهانی است . جهت ادغام در این فرآیند جهانی نیاز به زیرساخت ها، ظرفیت ها و توانمندیهای متناسب میباشد. در این رابطه کلانشهرهای کشورهای درحال توسعه با داشتن این شرایط به نوعی دروازه ورود کشورها به فرآیندجهانی شدن به شمار میروند. لذا بیان جایگاه کلانشهرها و بررسی عملکرد آنها در اقتصاد جهانی حائز اهمیت میباشد. بدین منظور پژوهش حاضر به مقایسه دو کلانشهر تهران و استانبول بر اساس شاخص های جهانی شدن اقتصاد از نظر موسسه ها و سازمان های مختلف میپردازد و در این راستا سعی درارزیابی عملکرد دو کلانشهر در اقتصاد جهانی دارد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است . جهت مقایسه شاخص ها ابتدا به تحلیل زمینه ها و نقاط ضعف و قوت این دوکلانشهر و سیاست های تاثیرگذار در این زمینه در ارتباط با متغیرهای پژوهش پرداخته و سپس آزمون T دو نمونه ای مستقل جهت بررسی عملکرد این دو کلانشهر به کار گرفته شده است . نتیجه نشان میدهد که بیشترین میزان اختلاف به ترتیب مربوط به شاخص تعداد شرکت های خارجی (با مقدار T ، ٢٧/٦٣٣- )، واردات (با مقدار T، ١٠/٣٠١- )، صادرات (با مقدارT ، ٧/٤٣٥-)، عملکرد شبکه ارتباطی هوایی (با مقدارT ،٧/٠٣٩-)، میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی (با مقدارT ، ٤/٢٧٦-) و کمترین اختلاف مربوط به ضریب نفوذ اینترنت (با مقدار T، ٢,٥ – ) است . با توجه به بررسی شاخص ها از لحاظ توصیفی، تحلیلی و استنباطی نتایج این پژوهش گویای آن است که در تمامی شاخص های جهانی شدن اقتصاد، عملکرد استانبول از تهران قویتر بوده و بطور کلی در این زمینه استانبول از تهران موفق تر عمل کرده است .
Machine summary:
"پیشینه نظری تحقیق : لونت در سال (٢٠٠٣) در مقاله ای با عنوان جهانی شدن و استراتژی توسعه استانبول معتقد میباشد که کلانشهر استانبول وارد فرآیند جهانی شدن شده است این پدیده در بخش سرمایه گذاری مستقیم خارجی و بخش خدمات بیشتر نمود پیدا کرده است (٢٠٠٣ ,Levent) سرور و دیگران ، در مقاله ای با عنوان "جهانی شدن اقتصاد و چالش پایداری در منطقه کلانشهری تهران " با تأکید بر دو شاخص سرمایه گذاری مستقیم خارجی و حجم تجارت خارجی به مقایسه کلانشهرهای تهران ، استانبول ، سئول ، جاکارتا و شانگهای پرداخته اند.
با توجه به هدف پژوهش مبنی بر عملکرد این کلانشهرها در فرآیند جهانیشدن اقتصاد با مقایسه شاخص - های مورد بررسی، نتیجه میگیریم که تهران با دارا بودن ظرفیت ها و توانمندیهای بینظیر خود به ویژه در بحث سرمایه - گذاری مستقیم خارجی، مرکزیت هاب هوایی به دلایل سوء مدیریت ، نبود قوانین روشن و موانع جذب در بخش جذب سرمایه خارجی و نبود زیرساخت های متناسب با شهرهای جهانی در مقابل استانبول با مدیریت شهری قابل قبول و سیاست های اقتصادی انعطاف پذیر (اقتصادی که پس از بحران به سرعت بازسازی و رونق مییابد) برای وارد شدن به فرآیند جهانی عملکرد ضعیف تری داشته است ؛ بر این اساس ، کلانشهر تهران کمترین تأثیرات را از شاخص های جهانی شدن اقتصاد پذیرفته و نتوانسته است به موازات سایر کلانشهرهای منطقه ، به ویژه استانبول پیش رود."