Abstract:
هدف این مقاله بررسی برنامه های توسعه اقتصادی دردو دوره پهلوی اولو دوم و بحث بر روی پیامدهای آن می باشد. فرض اصلی این مقاله این است که ناکارآمدی و یا تندروی هایی که در اقدامات و سیاست های پیشنهاد شده و انجام شده ناشی از تصویب برنامه های پنجگانه توسعه اقتصادی به ویژه در دوره پهلوی دوم وجود داشته وهم چنین بی توجهی به جوانب سیاسی و اجتماعی این سیاست ها، تبعات سنگینی را برای این رژیم و جامعه به ارمغان آورده است . روش مطالعه در این تحقیق از نوع اسنادی و کتابخانه ای است . مطالعه اسنادو مدارک نشان می دهد که توجه عمده به توسعه اقتصادی و پروژه های عمرانی بدون در نظر گرفتن زیرساخت های اجتماعی وفـرهنگی و بی توجهی به خواسته های طبقات مختلف اجتماعی زمینه های اقتصادی داشته و بعدها با خواسته های سیاسی و فرهنگی و اجتماعی همراه شده و بستر لازم برای شکل گیری تحولات سیاسی اجتماعی رادرجامعه ایران فراهم نمود.
Machine summary:
"فرض اصلی این مقاله این است که ناکارآمدی و یا تندروی هایی که در اقدامات و سیاست های پیشنهاد شده و انجام شده ناشی از تصویب برنامه های پنجگانه توسعه اقتصادی به ویژه در دوره پهلوی دوم وجود داشته وهم چنین بی توجهی به جوانب سیاسی و اجتماعی این سیاست ها، تبعات سنگینی را برای این رژیم و جامعه به ارمغان آورده است .
به صورت خلاصه در مورد دستاورد اقتصادی رضا شاه در دوران حکومت شانزده ساله اش می توان به مواردذیل اشاره کرد:رشد صنایع تولیدی ، افزایش ظرفیت و سرمایه بری آن درنتیجه کاربرد فزاینده تکنولوژی خارجی ؛ افزایش تعدادو سهم انحصارات دولتی و خصوصی در تولیدات صنعتی و تجاری ، بوروکراتیزه شدن بیشتر زندگی و کار،ایجاد ظرفیت تولیدی زاید درنتیجه عدم توجه به وابستگی متقابل صنایع مختلف درسیاست های سرمایه گذاری دولت ؛ اتلاف مضاعف سرمایه گذاری در طرح های آموزشی گزاف در حالی که برای فارغ التحصیلان جدید اشتغال مولدی وجود نداشت و ازسوی دیگر دولت به ایجاد مشاغل غیر مولدو افزایش تعدادمیزو صندلی های دفتری وادارمی شد (همان : ۱۷۵‐۱۷۴).
ـرشد جمعیت ـگسترش شهرنشینی ـافزایش میزان تحصیلات سوالی که ماباید دراین جابه دنبال پاسخ یابی به آن باشیم این است که عامل رشد طبقه متوسط جدید درسی و هفت سال سلطنت پهلوی دوم که از۵/۱ درصدبه ۱۲/۸ درصدکل جمعیت کشور افزایش یافت چه بوده است ؟ این واقعیت که توسعه اقتصادی صنعتی و گسترش سرمایه داری که ازطریق برنامه های توسعه ای پنجگانه توسط شاه پیگیری می شد به پیدایش و گسترش نیروهای اجتماعی نوینی منجر شد، امری انـکارناپذیر است ."