Abstract:
انتشار گازهای گلخانهای ناشی از فعالیتهای اقتصادی و مصرف انرژیهای فسیلی، عامل مهمی در گرمایش جهانی است. اهمیت این موضوع در کشورهای عضو اوپک به دلیل وابستگی این اقتصادها به سوختهای فسیلی از یک سو و همچنین آسیبپذیری اقتصادی این کشورها نسبت به اجرای کنوانسیون تغییر آب و هوا و پروتکل کیوتو توسط کشورهای صنعتی در راستای کاهش مصرف سوختهای فسیلی بیشتر است. در این مقاله مهمترین عوامل مؤثر بر انتشار گاز دیاکسیدکربن (به عنوان شاخص انتشار) در گروه کشورهای OECD، اوپک و همچنین ایران بررسی میشود. نتایج حاکی از آن است که اولاً شکل U وارون منحنی زیستمحیطی کوزنتس برای کشورهای مورد مطالعه، از جمله ایران، مورد تردید است. ثانیاً نسبت ارزش افزوده تولیدات کارخانهای به GDP (شاخصی از توسعه صنعتی)، نسبت تجارت به GDP (شاخصی از اندازه تجاری و باز بودن اقتصاد)، و شدت انرژی (شاخصی از کارایی مصرف انرژی) از عوامل کلان توضیحدهنده انتشار به شمار میآیند. با توجه به یافتههای تحقیق، توصیههای سیاستی برای اقتصاد ایران در سه حوزه صنعت، تجارت و مصرف انرژی ارائه میشود.
Machine summary:
"نتایج گفته شده اگرچه توجه بیشتر این کشورها را به محیط زیست و بـه کـارگیری تنظیمات و سیاست های دوستدار محیط زیست در هر دوره نسبت به دوره قبل نشان مـیدهـد،ولـی باید توجه داشت که حتی گروه کشورهای پیشـرفته نیـز در قسـمت نزولـی منحنـی زیسـ محیطـی کوزنتس قرار نگرفته اند و نمیتوان انتظار داشت که اگر کشوری در دوره مشخصی موفق به سـطح تولیدات بیشتر و ایجاد آلایندگی پایین تر شد،این روند برای همیشه حفظ خواهـد شـد؛بلکـه ایـن امکان برای هر کشوری در هر سطح درآمدی وجود دارد که تولیدات و انتشـارهای بـالا را دوبـاره تجربه کند و آنچه سبب دسترسی بـه سـطوح تولیـدی بـالاتر و کنتـرل آلاینـدگی مـیشـود،توجـه همیشگی به کیفیت محیط زیست و بحث های زیست محیطی است .
ولی بررسی پاسخ این سـئوال ضـروری اسـت کـه آیـا سیاست های کاهش انتشار به کاهش تولید میانجامد؟ برای بررسی دقیق تـر رابطـه تولیـد، مصـرف انرژی و میزان انتشار، در این بخش به بررسی رابطه علیت گرانجری متغیرهای گفته شده در اقتصاد ایران پرداخته و نتایج به دست آمده با نتایج مطالعات انجام گرفته در مورد کشورهای دیگرمقایسـه میشود.
(1997), "Demystifying the Environmental Kuznets Curve: Turning a Black Box Into a Policy Tool",Journal of Environment and Development Economics, No. 2, pp.
Chapman (1998), "Economic Growth, Trade and Energy: Implication for the Environmental Kuznets Curve",Journal of Ecological Economics, No. 25, pp."