Abstract:
نگرشی به علم وجود دارد که بر اساس آن، علوم انسانی و علوم طبیعی دو ساحت کاملا متفاوت هستند و قواعدی جداگانه دارند و به همین دلیل نباید در حیطه‌های یکدیگر دخالت کنند. این اندیشه که کم و بیش درباره دیگر حوزه‌ها و تقسیم بندی‌های معرفتی، مثل علم و الهیات نیز طرفدارانی دارد و تا اندازه فراوانی به آموزه‌های ویتگنشتاین متکی است، در نهایت به جزیره‌ای‌شدن علوم می‌انجامد. در این مقاله استدلال می‌کنیم که چرا این اندیشه درست نیست و پیامدهایی منفی برای رشد علوم دارد.
There is an approach according to which humanities and natural sciences are two utterly different domains، following different rules. Thus they should not interfere with the domain of each other. This theory which is more or less advocated in certain epistemic realms such as science and theology by some and is vigorously dependent on Wittgenstein's doctrines deals eventually with sciences as scattered islands. The author of this articles argues why this theory is incorrect having negative consequences for the development of sciences.
Machine summary:
"نتیجة این شیوة فکری ، تثبیت قواعدی است که علوم به شکل جزیره ای و منفک از هم قرار گیرند و نتیجه اش ، محافظه کاری و تشکیل کارتل های دانشگاهی است کـه هـر کـدام بر جزیره ای از مجمع الجزایر علوم حکومـت مـی کننـد و در یـک کـلام ، نتیجـه «قـدرت نخبگان » است ؛ شیوه های زیستی که خود را درست می داننـد، نبایـد بـه قضـاوت از هـم بپردازند و نباید بکوشند احیانا جهان مشترکی با حوزه های دیگر پیدا کنند؛ زیرا هر شـیوة زیست ، جزیره و جهان خودش را می سازد و شک کردن درباره اصول و قواعد معنا ندارد.
این تصور خام وجـود دارد کـه در علـوم طبیعی ، از مشاهده آغاز می شود و ظرف و زمینة بحـث در شـیوة نظریـه پـردازی تـأثیری ندارد؛ درحالی که آموزه های علم شناسی جدید، به ویژه عقلانیت نقاد نشـان مـی دهـد ایـن تصور نادرست است و در هر دو حوزه ، ما از سـنت یـا تعصـبات سـنتی کـه بـا خطاهـا آمیخته اند، آغاز می کنیم و با نقادی پیش می رویم .
ممکن است از نظر مدیریتی و سازمانی در مواردی ، برای بـالا بـردن کـارایی بـه ایـن نتیجه برسیم که حوزه ها و موضوعات علوم انسانی یا دینی و علوم طبیعی را از هـم جـدا کنیم ، ولی این تصمیم نباید بر این آموزه بنا شود که حوزه ها و رشته های گوناگون علمـی و معرفتی ، مثل علوم طبیعی و انسانی یا الهیات و علم ، هریک قواعد مخصـوص خـود را دارند که با هم قابل مقایسه نیستند."
(
, 
, 
)
