Abstract:
ابعاد روانی و جسمی وجود انسان ضرورت کاربرد دو قدرت شمشیر و فکر ـ اقدام مستقیم نظامی و عملیات روانی ـ را در جنگ ها برای کسب پیروزی بر دشمن مطرح ساخته است . عملیات روانی به مثابه اقدامی در جهت تاثیر بر ذهن و عواطف آدمی برای ایجاد تغییر در رفتار او پا به پای رزم نظامی بلکه مقدم بر آن با حوزة نظامی گسترده و حوزة مکانی فراگیر و همه جانبه صورت میگیرد. طبق آیات و روایات عملیات روانی در دو جبهه حق و باطل ابتدا از سوی دشمنان پیامبران الهی و ائمه معصومین (ع ) در ابعاد گوناگون و متنوع طرح ریزی و اجرا شد، اما با آغاز رسالت پیامبر اکرم (ص ) به ویژه در دوران حکومتشان در مکه و در پوشش تهاجمی همه جانبه و گسترده (به کارگیری همه تاکتیک ها) برای نفی دعوت پیامبر اسلام (ص ) و خاموش کردن ندای حق طلبی و عدالت خواهی او به کار گرفته شد که قرآن از آن با عناوینی چون کید و مکر و ... نام میبرد. در این دوران به دلیل نوظهور بودن اسلام و شور و هیجان مسلمین ، عملیات روانی دشمنان کاربرد مورد انتظار آنان را نداشت ، لیکن با رحلت پیامبر اکرم (ص ) منافقین ، کفار و مشرکین با توجه به تجربه ای که از این شیوة جنگ داشتند به صورت گسترده علیه جبهه حق استفاده کردند. یکی از مقاطعی که این جنگ توسط جبهه کفر به صورت وسیع ، پیچیده و با ظرافت به کارگیری شد و تاثیر چشمگیری در جبهه حق داشت دوران امامت و خلافت امام حسن مجتبی(ع ) بود. این حادثه تلخ ، جهان اسلام را از دو بعد وضعیت روحی روانی امت اسلام در آن دوران و روحیات معاویه به عنوان طراح و مجری این جنگ مورد بررسی قرار میدهد. گفتنی است نوشتار حاضر که نتیجه یک طرح پژوهشی است ، ماهیتی توصیفی- تحلیلی داشته و داده های مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از تارنماهای اینترنتی گردآوری شده است .
Machine summary:
"در این خصوص با مشورت افراد مکار و حقه بازی همچون شعبه و عمروعاص و تعدادی افراد با چنین ویژگیهایی راه کارهای مناسب را برای تحقق اهداف شیطانی خود به کار گرفت ؛ این نوشتار در نظر دارد با بهره گیری از اسناد موجود، تأثیر تاکتیک های عملیات روانی دشمنان اسلام (معاویه ) در شکل گیری صلح امام حسن (ع ) را مورد بررسی قرار دهد.
). ١- شخصیت معاویه : نظر به نقش و تأثیری که معاویه در فریب افکار عمومی جامعه اسلامی پس از رحلت پیامبر اکرم (ص ) داشت و قدرتی که در شیطنت و طراحی چنین جنگ هایی داشت در این بخش از نوشتار ویژگی های شخصیتی او از منظر حضرت علی(ع ) و بعضی دیگر از شخصیت های صاحب نفوذ آن دوران مورد بررسی قرار میگیرد تا عمق فاجعه و شدت سرعت عملیات روانی بنیامیه بر علیه امام حسن (ع ) بهتر آشکار شود.
این تاکتیک علاوه بر اینکه موفق شد آن افراد نام آور و سلحشور را از همراهی امام باز دارد توانست در انگیزه ، باور، اعتقاد و ایمان وفاداری همچون عبیدالله ابن عباس هم تأثیر گذارد؛ در تاریخ ثبت شده پس از آنکه شایعه صلح امام حسن (ع ) با معاویعه در لشکر تحت فرمان عبیدالله تأثیرات لازم را گذاشت معاویه از این شرایط استفاده نمود و با هدف قرار دادن نقطه ضعف اساسی عبیدالله اندک روحیه این فرمانده عالی را منهدم کرد؛ او در نامه ای به عبیدالله نوشت : «همانا حسن به زودی ناگزیر به صلح خواهد شد برای تو بهتر است که پیش قدم باشی نه تابع » (ابن ابی الحدیدی، ج ٤، ص ٢٠)."