Abstract:
سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در دهه ۱۳۴۰ با هدف مبارزه با رژیم پهلوی شکل گرفت، اما پس از مدتی این سازمان تبدیل به یک سازمان فاشیستی شد که هدف اصلی آن قدرتگرایی و تحکم مطلق بر اعضا بود. پس از پیروزی انقلاب نیز این سازمان در مقابل مردم و نظام جمهوری اسلامی قرار گرفت. هدف مقاله حاضر، پاسخ به این پرسش است چرا سازمانی که ادعای مبارزه برای آزادی خلق را داشت، به درگیری با خلق روی آورد؟ برای پاسخ به این سوال ما از روانشناسی "اریک فروم" برای تحلیل شخصیت فاشیستی بهره خواهیم گرفت. فروم مهمترین علت پیدایی فاشیسم را گریز از آزادی و غلبه بر تنهاییهای عصر جدید میداند. به نظر فروم، افراد برای غلبه بر این تنهایی و بیهویتی به قدرتگرایی، تخریب و همگرایی ماشینی روی میآورند. به نظر میرسد تشکیل سازمان مجاهدین نیز واکنشی به سیاست غربیسازی و مدرنیزاسیون رژیم پهلوی بود؛ سیاستی که طی آن مدرنیزاسیون و توسعه از بالا به گسترش شهرنشینی و رشد آموزش عالی و در کنار آن به افزایش نابرابریهای اجتماعی و از خود بیگانگی جوانان منجر شد. پژوهش حاضر مولفههای شخصیت فاشیستی در سازمان مجاهدین خلق را از زمان تشکیل این سازمان تا به امروز بررسی میکند.
Machine summary:
"سراسیمگی نیرو (زمینه های روانی فاشیسم در سازمان منافقین ) 1 فرج الله اردیزی چکیده سازمان مجاهدین خلق (منافقین ) در دهه ١٣٤٠ با هدف مبارزه با رژیم پهلوی شکل گرفت ، اما پس از مدتی این سازمان تبدیل به یک سازمان فاشیستی شد که هدف اصلی آن قدرت گرایی و تحکم مطلق بر اعضا بود.
در سال ١٣٥٠ سازمان برای عقب نماندن از چریـک هـای فـدایی خلق تصمیم گرفت در آستانه برگزاری جشن های ٢٥٠٠ ساله ، چند عملیات را بـه اجـرا گـذارد، امـا پـیش از آنکـه سازمان اقدامی کند، ساواک پیش دستی نموده اکثر آنها را دستگیر کرد.
٣) همرنگی ماشینی: در این روش ، فرد برای گریز از تنهایی «شخصیتی را اختیار میکند که سازمان های فرهنگی اجتماع پیش پای وی مینهند، و بدین ترتیب درست همرنگ دیگران میشود و موافق انتظارات آنان عمل میکند» (همان ، ص ١٩٦).
برای نمونه هنگامی که چند تن از اعضای سازمان در سـال ١٣٤٩ بـرای گذرانـدن دوره هـای آموزشـی در اردوگاه های الفتح به فلسطین اعزام میشوند، با "سهل انگاری" هایی که در دوبی از طرف این اعضا صورت میگیرد، پلیس دوبی که به اعتراف خود آنان از بیتجربه ترین و ناکارآمـدترین سـازمان هـای امنیتـی خاورمیانـه بـود آنهـا را دستگیر میکند.
سازمان مجاهدین در استثمار اعضای خود تا آنجا پیش رفت که هنگامی که به بهانه جنگ خلیج فارس در سال ١٩٩١ کودکان را از خانواده ها جدا کرد و به آلمان برد آنها را به پرورشگاه ها و انجمن های خیریه این کشور تحویل نداد بلکه خود پرورشگاه هایی زیر نظر سازمان ایجاد و به این بهانه از نهادهای خیریه آلمانی و اداره جوانان هر شهر پول میگرفت ."