Abstract:
در مسالهی پوشش و نگاه، بعد از آن که حرمت نگاه مرد به بدن زن نامحرم و وجوب پوشاندن بر زن ثابت شد، از مستثنیات بدن زن نسبت به این دو حکم سخن گفته میشود. از جملهی این مستثنیات مورد بحث، قدم زن است. بحث میشود که آیا نگاه مرد به قدمهای زن نامحرم حرام است؟ آیا پوشاندن قدمها بر زن واجب است؟بعضی از فقیهان مانند کلینی، شیخ صدوق و بحرانی رحمة الله علیهم قائل به جواز نظر به قدم زن نامحرم هستند و برخی مانند فخرالمحقّقین، محقق ثانی و شهید ثانی رحمة الله علیهم ادعای اجماع و اتفاق بر عدم جواز نظر به قدمین زن نامحرم کردهاند.این نوشتار بر آن است تا از رحمه اللهگذر بررسی اقوال و ادلهی آنها به پاسخ صحیح دو پرسش پیشگفته دست یابد.نوشتار پیش رو در پایان به این نتیجه دست مییابد که دلیل تامی بر حرمت نگاه مرد به
Machine summary:
اما باید گفت که کلام وی در صدر مجمل است؛ زیرا احتمال میرود استثناء «الوجه و الکفین و القدمین» تنها مربوط به وجوب ستر در نماز باشد و کلام ایشان در ذیل -یعنی عبارت «أنها مما ظهر فیکون هما ایضا داخلین فی الاستثناء»- نیز ناظر به ستر در نماز است؛ زیرا وی بحث از ستر وجه و کفین و قدمین در غیر نماز را به بحث نکاح موکول کرده است 7 که این بخش از کتاب به دست ما نرسیده است و با توجه به اشکال وارد در کلام علامه حلی و محقق ثانی نمیتوان صرف تمسک به آیه (و لا یبدین زینتهن إلا ما ظهر منها)در جواز اظهار قدم در نماز را دلیل بر جواز آن در غیر نماز دانست.
1 از جهت دلالت باید گفت: در این روایت جواز نظر به موی زنان از کار افتاده (قواعد)، تفریع بر تجویز ابداء آن در آیه شریفه شده که نشاندهنده این است که جواز ابداء، دلالت بر جواز نظر دارد؛ البته در علل الشرایع فراز مورد بحث با «فاء» تفریع نشده است بلکه با «واو» عطف شده است؛ 2 اما به نظر میرسد که «واو» در اینجا مصحف از «فاء» باشد؛ زیرا ذکر آیه تجویز وضع ثیاب بهطور کامل و تفسیر «ثیابهن» به «غیر الجلباب» جهت شمول آن نسبت به خمار -که پوشاننده موی سر است- ظهور در زمینه سازی برای تفریع دارد.