Abstract:
دگرگونی های اساسی ژئوپولتیک شیعی در منطقه خاورمیانه در سال های اخیر پیامدهای داخلی، منطقه ای و بین المللی عمده ای به همراه داشته است. هرچند کانون اصلی این دگرگونی ها کشورهای عراق و لبنان بوده اند، تبعات آن تمام منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. در این میان، عربستان سعودی به عنوان یکی از محوری ترین بازیگران عرب منطقه، به همراه برخی دیگر از کشورهای عربی هم چون مصر، رهبری سیاست سازی ها و واکنش های جهان عرب را در قبال دگرگونی های شیعی برعهده دارد و دارای تاثیر گذاری فزاینده ای نیز در این زمینه است.
این نوشتار ضمن بررسی دگرگونی های عمده ژئوپولتیک شیعی در سال های اخیر، به سیاست ها و اقدامات عربستان سعودی در قبال این دگرگونی های و دلایل و زمینه های آن در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی می پردازد.
Machine summary:
"72 در مجموع، به نظر میرسد درک عوامل و متغیرهای داخلی عربستان سعودی و ساختار حاکمیت و جامعه آن برای تحلیل دلایل و زمینههای مخالفت سعودیها در قبال عملکرد حزبالله در لبنان و شیعیان عراق عنصری ضروری است، تا جایی که حتی متغیرهای رفتاری عربستان سعودی را در عرصه سیاست خارجی در سطوح منطقهای و بینالمللی نیز تحت تأثیر قرار میدهد و نسبت به متغیرهای دو سطح دیگر دارای تعیینکنندگی بیشتری است.
از آنجا که عربستان همواره سعی دارد نقش رهبری را در سطح منطقه، جهان عرب و حتی جهان اسلام ایفا کند و تأثیرگذاری خود را در عرصه سیاست خارجی افزایش دهد، تحولات و دگرگونیهای عمدهای چون قدرتیابی شیعیان در عراق و اقدامات حزبالله از منظر منافع و اهداف منطقهای این کشور اهمیتی بسیار دارد.
ساختار اقتدارگرایانه قدرت در عربستان سعودی، تأثیرات روند دولتـ ملتسازی دموکراتیک در عراق و [تأثیر] الگوی مقاومت حزبالله لبنان بر این ساختار در سطح داخلی، همچنین رقابت قدرت فرقهای شیعی ـ سنی در منطقه به ویژه در عربستان و ایران در سطح منطقهای و تغییرات سیاستهای خاورمیانهای امریکا از «اصلاحات و دموکراسی در کشورهای عربی» در قالب طرح خاورمیانه بزرگ به سوی «کنترل حرکتهای شیعی و ممانعت از افزایش قدرت شیعیان خاورمیانه در سطح بینالمللی» از تأثیرگذارترین متغیرها در این خصوص بودهاند.
Nasr, "Iran and the Shia Revival in the Middle East", March 23, 2006, www."