Abstract:
در سال های اخیر، تحقیقات بسیاری انجام شده که از میان عوامل تاثیرگذار در رشد خلاقیت کودک، عواملی مانند شیوه های آموزشی، موردبررسی قرارگرفته اند؛ اما به تاثیر کیفیت فضای معماری در پرورش خلاقیت، کمتر توجه شده است. پژوهش حاضر سعی بر آن دارد تا عوامل محیطی و غیر محیطی موثر بر رشد خلاقیت در کودکان را شناسایی نماید. با استفاده از روش کیفی برای دست یافتن به شاخص های فضایی طراحی محیط خلاق برای کودک، به بررسی رفتار کودکان و دیدگاه های افرادی که پیوسته با آن ها در ارتباط هستند پرداخته شد. پس از بررسی مشاهدات و مصاحبهها، تحلیل داده های کیفی صورت گرفت سپس دو عامل محیطی و چهار عامل غیر محیطی به عنوان متغیرهای موثر بر رشد خلاقیت کودکان در نظر گرفته شد و چگونگی ارتباط آن ها با موضوع خلاقیت بیان گردید تا بر اساس این نتایج به دست آمده، پیشبرد روند طراحی در چنین فضاهایی ممکن شود.
Machine summary:
پس از بررسی مشاهدات و مصاحبه ها، تحلیل داده های کیفی صورت گرفت سپس دو عامل محیطی و چهار عامل غیر محیطی به عنوان متغیرهای مؤثر بر رشد خلاقیت کودکان در نظر گرفته شد و چگونگی ارتباط آن ها با موضوع خلاقیت بیان گردید تا بر اساس این نتایج به دست آمده ، پیشبرد روند طراحی در چنین فضاهایی ممکن شود.
با توجه به اینکه عمده ویژگی های شخصیتی انسان در سال های اولیه ء کودکی شکل می گیرد و با توجه به نقش محیط بر انسان ، چه به لحاظ واکنش درونی و چه به لحاظ رفتار بیرونی ، طراحی محیط کودک باید بر اساس مبانی نظری مبتنی بر ویژگی ها و نیازهای کودکان ، چگونگی ادراک محیط توسط آنان و با توجه به تأثیر محیط بر رشد همه جانبۀ کودکان صورت پذیرد (موسوی ، ١٣٨١).
هدف از این تحقیق ، بررسی ارتباط بین عوامل محیطی و غیر محیطی با موضوع خلاقیت ، در فضاهای آموزشی کودکان ٣ تا ٦ ساله ایرانی است تا با به کارگیری اصول حاصل در طراحی فضاهای مختص کودکان ، انگیزش کودک برای بازی ارتقا یافته ، قدرت تخیل و کنجکاوی او افزایش یابد و خلاقیت در کودک افزون شود.
به نظر وی تفکر خلاق مختصرا عبارت است از «فرآیند حس کردن مسائل یا کاستی های موجود در اطلاعات ، فرضیه سازی درباره حل مسائل و رفع کاستی ها، ارزیابی و آزمودن فرضیه ها، بازنگری و باز آزمایی آن ها و سرانجام انتقال نتایج به دیگران (سیف ، ١٣٨٦ به نقل از تورنس ١٩٦٢) 1 -Lamezdin 2 -Doufi 66 3 -Torrance «فرهنگ توصیفی روانشناسی شناخت » در تعریف خلاقیت می نویسد: «خلاقیت به توانایی پیدا کردن راه حل های نامتعارف و باکیفیت بالا برای مسائل اطلاق می شود (آیسنک ١، ١٣٧٩).