Abstract:
نبرد رستم و دیو سپید از رویدادهای شگفت شاهنامه فردوسی است. این صحنه بارها و بارها در شاهنامه های مکتب های مختلف به نمایش درآمده است. این پژوهش، به بررسی این موضوع در نگاره های مکتب های شیراز، هرات، تبریز و اصفهان پرداخته شده است؛ که شاید بتوان این چهار مکتب را مهم ترین مکتب های نگارگری ایران به حساب آورد. با بررسی این صحنه در مکتب های چهارگانه ای که ذکر شد، این سوال پیش آمد که ویژگی های این نگاره درمکتب ها و دوره های مختلف به چه صورت است و چگونه می توان با کمک بررسی این نگاره مکتب و دوره نسخه ای خطی را مشخص کرد؟ نکته جالب توجه در خصوص مکتب های گفته شده در بالا آن است که این مکتب ها در دوره های مختلف ویژگی های متفاوتی دارند، که این تفاو تها در نگاره نبرد رستم و دیو سپید نیز دیده می شوند. در این جستار سعی شده است تفاو ت های مهم مکت بهای یاد شده نیز پرداخته شود و در آخر با عنوان تعدادی از ویژگی های شاخص هر مکتب و دوره تحلیل این نقش، انجام شود. با توجه به آنکه در این مقاله تنها یک طرح مطرح است، بررسی تفاو ت ها، شباهت ها و تاثیرات متقابل مکتب های مختلف بر یکدیگر آسان تر است؛ و می توان با بررسی جزئیات بیشتر و
دقیق تر ازنظر ترکیب رنگ ها، عناصر نقش شده در پ سزمینه تصویر، نحوه چهره پردازی شخصیت ها و پوشاک آن ها به تفکیک ویژگی های شاخص این مکاتب پرداخت؛ موضوعی که در بررسی نگار ه های مختلف از اهمیت ویژ های برخوردار است.
Shahnameh of Ferdowsi as a valuable and inspiring resource, since appearance was welcomed by artists and artisans of the Islamic era. Since Ferdowsi described the epic stories in his book so meticulous and attentive and full of beauty, Persian painters decorated Shahnama’s books with illustration of battle scenes between two power of good and evil. The story of the battle of Rustam and white demon (Div-e Sepid) is one of the most famous story in the seventh labor (Khan-e Haftum).This scene also was painted repeatedly in the Shahnameh manuscripts in different painting schools. This research is about this scene in the illustrations in Shiraz, Herat, Tabriz, and Isfahan schools in Iran which all of them are very important painting schools of Iran. This study is written via descriptive and analytical methods. Vast surveys showed some specific and indicative differences in backgrounds of images, how they shows portraits of heroes and characters or scenes, also composition of colors, clothes and rules of perspective in the painting of the scene in various schools. Determination and differentiation or participation of qualities in paintings of the scene of Shahnama beside of