لوث و قسامه از منظر فقه و قانون Journal Article

یکی از قواعد مهم فقهی که در قانون مجازات اسلامی نیز به آن اشاره شده است قاعده لوث و قسامه می باشد در این مقاله پس از بررسی لغوی این اصطلاحات سعی شده ضمن بیان نظرات علمای فقه و مستندات نظرات ایشان در این خصوص به بررسی مطالب حقوقی و مواد قانون مجازات اسلامی بپردازیم و موارد را بصورت تطبیقی مورد بررسی قرار دهیم تا خلاهای موجود در این خصوص بیشتر نمایان گردد. مسئلهای که در این تحقیق بیشتر حائز اهمیت است میزان اهمیت دماء و نفوس است که آیا از طریق قسامه و 05 بار سوگند براحتی میتوان حکم به قتل کسی صادر نمود؟ که البته پس از بررسی اسناد فقهی و حقوقی میتوان به این نتیجه نائل شد که تنها قسامه برای اثبات این امر کفایت نمی کند و در کنار آن لوث و امارات موجود نیز در ثبوت حکم تاثیرگذارند.

"(معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه ، ١٣٨٨ش ، ص ٤٣ و هوشنگ شامبیاتی، ١٣٧٥ش ، ج ١، ص ٢٢١) امام خمینی نیز در این خصوص میفرماید اگر امارات ظنیه با هم تعارض یابند لوث باطل میشود مانند آن جایی که در نزدیکی مقتول شخصی دارای اسلحه آغشته به خون یافت شود و همراه آن درنده ای که میتواند انسان را بکشد نیز پیدا شود و اماره ای هم نباشد که قتل بوسیله کدامیک از آنها انجام شده است و در هرطرف شک محض وجود دارد در چنین مواردی از راه های معمول دیگر غیر از قسامه باید فصل خصومت شود (خمینی، ١٣٩٠ق ، ج ٢، ص ٥٢٨). در این جهت به نظر میرسد در تحقق لوث و اجرای قسامه علاوه بر آنچه در مواد ٢٣٩ تا ٢٤١ قانون مجازات اسلامی آمده است معروف به شر بودن و سابقه شرارت و عداوت و دشمنی ظاهری فرد متهم به قتل نسبت به مقتول و نیز عدالت ظاهری سوگند خورندگان باید به عنوان یک ماده مستقل لحاظ گردد چرا که فقدان این شرط میتواند قاضی را نسبت به صدق مدعای قسم خورندگان دچار تردید جدی نماید (ایزدی فر، ١٣٨٦ش ، شماره ٧٧، ص ٢٤). البته در ماده ٣٨ قانون حدود و قصاص نیز به این مطلب اشاره گشته :«در موارد لوث ابتدا از مدعی علیه شهود معتبر مطالبه میشود و اگر شهود نداشته باشد مدعی میتواند برای اثبات مطلب خود ٤٩ نفر از خویشان و بستگان خود را که از وقوع قتل آگاهی داشته باشند دعوت کند تا به اتفاق او جهت اثبات دعوی قسم یاد کنند»."