Abstract:
مردم جامعه بیشتر از آنکه از نابرابری واقعی رنج ببرند، از احساس ذهنی یا نابرابری ادراک شده رنج می برند. احساس ذهنی نابرابری با نابرابری واقعی تفاوت دارد و باعث نارضایتی شدید در بین افراد جامعه می شود.
در این پژوهش به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر احساس نابرابری های اجتماعی و پیامدهای آنها در شهر تهران می پردازیم و سعی داریم به این پرسش پاسخ دهیم: عوامل اجتماعی موثر بر احساس نابرابری های اجتماعی در شهر تهران کدامند؟ نظریه های مورد استفاده در این پژوهش شامل: نظریه های محافظه کاران، رادیکال ها و نظریه های التقاطی است.
برای پاسخ به این پرسش، هفت فرضیه با متغیرهای مستقل «فرصت های اجتماعی (شانس های زندگی)، قومیت، محدوده جغرافیایی، مذهب، پایگاه اجتماعی، تحصیلات، برنامه های رسانه ای تدوین شد. این پژوهش با روش توصیفی از نوع پیمایشی، و بدون دستکاری (آزمایشی) اجرا شد. جامعه آماری شامل کلیه افرادی است که در شهر تهران زندگی می کرده اند، اعم از زن و مرد در کلیه سطوح تحصیلی. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 400 نفر بود که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای متناسب با حجم گرفته شد. داده ها با پرسشنامه پژوهشگر ساخته ای متشکل از 22 گویه برای متغیرهای مستقل و 18 گویه برای احساس نابرابری های اجتماعی (متغیر وابسته) جمع آوری شد. پایایی بازآزمایی پرسشنامه 0/99و با رعایت اعتبار محتوا طبق فرمول سن اچ لاوشه نسبت اعتبار محتوا برابر با 0/68برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری تحلیل واریانس یک سویه، و آزمون تی مستقل، استفاده شد و عمده ترین نتایج آن به این قرار است: بر اساس تحلیل داده های تحقیق، تفاوت معناداری بین احساس نابرابری اجتماعی و متغیرهای فرصت های اجتماعی (شانس های زندگی)، محدوده جغرافیایی، و برنامه های رسانه ای (مخاطبان رسانه، داخلی یا خارجی) وجود دارد. اما بین احساس نابرابری اجتماعی و متغیرهای قومیت ها، مذاهب، پایگاه های اجتماعی، برنامه های رسانه ای (برنامه های مختلف رسانه ای) و افراد با سطوح تحصیلاتی مختلف تفاوت معناداری وجود ندارد.
Machine summary:
". برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری تحلیل واریانس یک سـویه ، و آزمـون تی مستقل ، استفاده شد و عمده ترین نتایج آن به این قرار است : براساس تحلیل داده های تحقیق ، تفاوت معناداری بـین احسـاس نابرابری اجتماعی و متغیرهای فرصت های اجتماعی (شانس های زندگی )، محدوده جغرافیایی ، و برنامه های رسـانه ای (مخاطبـان رسانه ، داخلی یا خارجی ) وجود دارد.
(2-tailed) 0/000 ٣٩٨ ٤/٣٦٢- با فرض برابری واریانس ها احساس نابرابری 0/000 -3/991 142/065 بـا فـرض نـابرابری واریـانس هـا assumed همان گونه که جدولهای شماره ٧ و ٨ نشان می دهند، در خصوص فرضیة وجود تفاوت در زمینه احساس نابرابریهای اجتماعی بین استفاده کنندگان از رسانه های داخلی و خارجی ، با توجه به نتـایج جدول شمارة ٨ که میزان معناداری کمتر از ٠/٠٥ بود از تی برای واریانس های برابر استفاده شد و تی محاسبه شده در درجه آزادی ٣٩٨ به میزان ٤/٣٦٢- و هم چنین از تی بـرای واریـانس هـای نـابرابر اسـتفاده شـد و تـی محاسـبه شـده در درجـه آزادی ١٤٢/٠٦٥ بـه میـزان ٣/٩٩١- بـرای احسـاس نابرابریهای اجتماعی بود.
در تبیین این یافته های می توان گفت : نظر به اینکه توسعه ارتباطـات، خصوصـا بـرای شـهروندان پایتخت امکان دستیابی به اطلاعات را از انحصار افراد محـدودی کـه دارای امکانـات مـالی بـالاتر هستند خارج کرده و فرصت تقریبا یکسانی برای قشرهای بیشـتری از جامعـه فـراهم نمـوده اسـت ، دستیابی به معیارهای جامعه مدنی نیز آسانتر شده است و همین امر زمینه ای فراهم کرده اسـت کـه دیدگاههای مردم دربارة پایگاههای اجتماعی گوناگون را به فرهنگ جهانی و جامعة مدنی نزدیکتـر می کند."