Abstract:
این پژوهش با هدف بررسی برخی پیشایندهای موقعیتی و فردی رفتارهای مدنی ـ سازمانی تغییرگرا در کارکنان سازمان ها و صنایع در شهر اصفهان به مرحله اجرا درآمد. گروه نمونه پژوهش را 309 نفر از کارکنان چند سازمان صنعتی تشکیل دادند. ابزارهای پژوهش شامل این مقیاس ها بود: رفتار مدنی ـ سازمانی تغییرگرا (10 سوال)، هدف گرایی مبتنی بر یادگیری (9 سوال)، هدف گرایی مبتنی بر عملکرد (9 سوال)، تعهد سازمانی (6 سوال)، کیفیت مبادله عضو ـ رهبر (7 سوال)، مقیاس رفتارهای رهبری تحول گرا (5 سوال) و مقیاس رفتارهای رهبری پاداش اقتضایی (4 سوال). داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادله ساختاری (SEM) و بر مبنای روش بیشینه درست نمایی مورد تحلیل-تاییدی قرار گرفتند. تحلیل انجام شده بر الگوی پیشنهادی نشان داد که الگوی مزبور برای سازمان-های صنعتی دارای برازش و تناسب مطلوب نیست. به این جهت، الگو بر مبنای توصیه های نظری و آماری مورد بازنگری قرارگرفت. در الگوی بازنگری شده، هدف گرایی مبتنی بر یادگیری، هدف گرایی مبتنی بر عملکرد، و تعهد سازمانی به ترتیب دارای بالاترین رابطه با رفتار مدنی تغییرگرا در سازمان (به ترتیب با ضرایب بتای استاندارد 54/0، 22/0، و 11/0) بودند. بین مبادله عضو ـ رهبر با تعهد سازمانی (26/0=)، بین تعهد سازمانی و هدف گرایی مبتنی بر یادگیری (36/0=)، و بین هدف گرایی مبتنی بر یادگیری و هدف گرایی مبتنی بر عملکرد (44/0=) نیز رابطه معنادار وجود داشت. رفتارهای رهبری (پاداش اقتضایی و تحول گرایی) نیز با مبادله عضو ـ رهبر، تعهد سازمانی، و هدف گرایی مبتنی بر عملکرد دارای رابطه معنادار (05/0P<) بودند
Machine summary:
به هر حال ، به تدریج اشکال دیگری از رفتارهای مدنی ـ سازمانـی در عرصۀ پژوهش ها مطرح 1- helping 2- sportsmanship 3- civic virtue 4- Arshad 5- Sparrow 6- Zarei Matin 7- Jandaghi 8- Ahmadi 9- extra role behaviors 10- Moon 11- Mayer 12- Takeuchi 13- Podsakoff 14- Whiting 15- Blume 16- job satisfaction 17- organizational commitment 102 102 شدهاند.
عوامل مؤثر موقعیتی نظیر رفتارهای سرپرست و مدیران (که در متون علمی مربوط ، به عنوان رفتارهای رهبری معرفـی میشوند) و ارزیابـی های کاری مؤثر برای رفتارهای مدنـی سنتـی در سازمان ، شاید شرایط لازم و کافی را برای مبادرت کارکنان به این گونه رفتارها فراهم کنند، اما 1- Bettencourt 2- organizational learning 3- change-oriented behaviors 4- Lepine 5- Van Dyne 6- Morrison 7- Phelps 8- constructive 9- punctual 10- Bell 11- Menguc به لحاظ ماهیت متمایز رفتارهای مدنی تغییرگرا در سازمان که هم بر نقش های متعارف کـاری کارکنان و هم بر روابط بین فردی آنها متمرکز است ، به نظر نمی رسد که عوامل اثرگذار مـوقعیتی (نظیر سیاست های سازمانی و رفتار مدیران و سرپرستان ) بـه تنهـایی بتواننـد تبیـین کـاملی از چگونگی و چرایی پرداختن کارکنان به این رفتارها ارائه کنند.
به عبارت دیگر، در زمانی که سازمان و سرپرست با کارکنان بر مبنای ارزش ، احترام ، و قدرشناسی برخورد میکنند، کارکنان نیز با 1- Cummings 2- Farr 3- Hofmann 4- Kathleen 5- Ford 6- Smith 7- Weissbein 8- Gully 9- Salas 10- Organ 11- Ryan 12- social exchange 107 107 مقابله به مثل سعی میکنند تا هر آنچه راکه برای سازمان و عملکرد مؤثر آن مطلوب است ، انجام دهند (پودساکف و همکاران، ٢٠٠٩؛ گل پرور و رفیع زاده ، ١٣٨٨).