Abstract:
فرایند تغییر اقلیم به ویژه دما و بارش مهم ترین بحث در قلمرو علوم محیطی می باشد. تغییر اقلیم به دلیل ابعاد علمی و کاربردی (اثرات محیطی، اقتصادی – اجتماعی) از اهمیت فزاینده برخوردار است. زیرا سیستم های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می نمایند. به طور کلی درجه حرارت و تغییرات آن در سطح، نمودی از تغییرات اقلیمی است که تقریبا تمامی نظریه های تغییر اقلیم به نوعی از آن یاد می کنند. با بررسی روند تغییرات درجه حرارت می توان تغییرات اقلیمی را ردیابی نمود. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه ی انحراف احتمالی دمای بیشینه ایستگاه تبخیر سنجی دشت روم واقع دربیست کیلومتری شهر یاسوج (مرکز استان کهگیلویه وبویراحمد)، از حالت نرمال می باشد که در آن داده های مربوط به دماهای بیشینه این ایستگاه در طی دوره آماری (1387-1366) مورد استفاده قرار گرفته اند. در این پژوهش از روش ناپارامتری من – کندال استفاده شد که در این روش با به کارگیری آماره این آزمون ، معنی داری روند تغییرات سری های دمایی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده ها، نشانگر وجود روند کاهشی و معنی دار در برخی از سری های زمانی بوده، بعبارتی بیشینه دمای هوا در حال کاهش است؛ ضمن اینکه هیچ روند افزایشی معنی داری توسط آزمون، مورد تایید قرار نگرفت. پدیده کاهش دمای بیشینه در ماههای مرداد، خرداد، دی، آذر و تیر به ترتیب با مقادیر آماره کندال(z) 43/2- ، 1/2- ، 03/2- ، 02/2- و 99/1- شدیدتر از سایر ماهها بوده است. همچنین بیشترین کاهش بیشینه دما به لحاظ فصلی در تابستان به مقدار 52/2- (z) رخ داده است. در مقیاس سالانه نیز، روند کاهش دمای بیشینه در طی دوره آماری مورد مطالعه به مقدار 08/2- (z) به خوبی نمود پیدا کرده است. سطح معناداری روند تغییرات در تمامی سری های ذکر شده 05/0 می باشد و در هیچ یک از سریها روند تغییر با سطح معناداری 01/0 توسط آزمون مورد تایید قرار نگرفت
Machine summary:
"از آنجایی که تعداد n ( داده های مشاهده ای )، ٢٢ عدد می باشد و بنابراین شرط ١٠<n برقرار است ، از فرمول زیر برای محاسبه واریانس استفاده می شود: m sn(n1)(2n5)i1t(t1)(2t5) (2) 18 n = تعداد داده های مشاهده ای، m = تعداد سری هایی که در آنها دست کم یک یک داده تکراری وجود دارد و t = فراوانی داده های با ارزش یکسان جدول ٢- مقدار t (داده های تکراری) در سری های مختلف بیشینه دمای ایستگاه دشت روم طی دوره آماری (١٣٦٦-١٣٨٧) مقدارt سری مقدارt سری مقدار t سری 5 آبان 2 اردیبهشت 6 سالانه 6 آذر 10 خرداد 10 فصل بهار 6 دی 9 تیر 10 فصل تابستان 13 بهمن 4 مرداد 6 فصل پاییز 2 اسفند 8 شهریور 4 فصل زمستان 4 مهر 2 فروردین ج ) : استخراج آماره ی z (آماره کندال ) به کمک رابطه زیر : (3) s : همان تابع علامت (sign) است که برای هر سری محاسبه شد.
جدول ٣- میانگین بیشینه دمای ماهانه ایستگاه دشت روم طی دوره آماری ( ١٣٨٧-١٣٦٦ ) ماه دما ماه دما فروردین 15/25 مهر 24/8 اردیبهشت 22/3 آبان 18/4 خرداد 28/3 آذر 11/1 تیر 32/6 دی 7/6 مرداد 34 بهمن 7/6 شهریور 31/1 اسفند 10/8 همچنین در رده های بعدی نیز دمای بیشینه ی ماههای شهریور ، فروردین ، بهمن و مهر با مقادیر کمتر روند منفی از خود نشان داده اند."