Abstract:
از آنجا که پسته عمده ترین محصول صادراتی بخش کشاورزی ایران به شمار می آید، تولید آن به لحاظ اقتصادی مهم است. بر همین اساس، بررسی کارایی فنی این محصول عاملی بسیار مهم و تاثیر گذار در افزایش تولید و عملکرد است. هدف از انجام این تحقیق نیز تعیین انواع کارایی و عوامل موثر بر کارایی فنی پسته کاران شهرستان سیرجان به عنوان یکی از نقاط مهم تولید پسته کشور است. به این منظور، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای، 197 پسته کار در شهرستان سیرجان انتخاب شدند. اطلاعات لازم از طریق پرسش نامه برای سال های 1388 و 1389 جمع آوری شد. سپس با استفاده از روش تحلیل مرزی تصادفی، میانگین انواع کارایی و عوامل موثر بر کارایی فنی این محصول محاسبه شد. نتایج نشان داد میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی پسته کاران به ترتیب 71/88 درصد، 53/62 درصد و 38/11 درصد است و بین متغیرهای آب، کود دامی، سم، نیروی کار، ماشین آلات و سطح زیرکشت با میزان تولید رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. در برآورد عدم کارایی فنی نیز بین سن و میزان تحصیلات کشاورزان با عدم کارایی فنی رابطه معکوس و معناداری مشاهده شد؛ لذا افزایش کارایی با برگزاری دوره های آموزشی و ترویجی در زمینه کاربرد درست و بهینه نهاده-های تولیدی و نیز اعمال مدیریت مناسب و استفاده موثرتر از تکنولوژی پیشنهاد می شود.
Machine summary:
"ضرایب برآورد شده درمدل عوامل مؤثر بر عدم کارایی فنی پسته کاران متغیر ضریب انحراف معیار آماره t ضریب ثابت C 0/81** 0/39 2/07 سن کشاورز Z1 -0/02* 0/013 -1/53 میزان تحصیلات کشاورز Z2 -0/18** 0/10 -1/80 اندازه خانوار کشاورز Z3 -0/006 0/04 -0/15 شغل اصلی کشاورز Z4 0/10 0/15 0/66 نوع مالکیت ماشین آلات Z5 -0/03 0/14 -0/21 عضویت در تعاونی Z6 0/16 0/15 1/06 مأخذ: یافته های تحقیق متغیرهایی که در تابع تولید مرزی تصادفی معنادار شدند عبارت اند از: آب (X١)، کود حیوانی(X٣)، سموم (X٤)، نیروی کار(X٥)، ماشین آلات (X٦) و سطح زیرکشت (X٧).
نتیجه برآورد تابع هزینه مرزی تصادفی متغیر ضریب انحراف معیار آماره t ضریب ثابت C 3/75*** 0/24 15/65 هزینه آب مصرفی LnX1 -0/01 0/02 -0/50 هزینه مصرف کود شیمیایی LnX2 0/20** 0/11 1/9 هزینه مصرف کود حیوانی LnX3 -0/01 0/008 -1/25 هزینه سم مصرفی LnX4 -0/008 0/01 -0/8 هزینه به کارگیری نیروی کار LnX5 -0/03 0/03 -1/00 هزینه استفاده از ماشین آلات LnX6 0/53*** 0/10 5/30 هزینه اجاره سطح زیرکشت LnX7 0/01 0/02 0/50 لگاریتم تابع حداکثردرست نمایی 324/85 مأخذ: یافته های تحقیق ۱۴ پس از برآورد تابع هزینه مرزی، میزان کارایی تخصیصی و اقتصادی پسته کاران محاسبه گردید.
توزیع فراوانی پسته کاران در سطوح مختلف کارایی اقتصادی سطوح کارایی (درصد) تعداد درصد درصد تجمعی کمتر از ٥٠ 130 65/99 65/98 75/12 9/13 18 50-60 85/27 10/15 20 60-70 90/85 5/58 11 70-80 94/9 4/06 8 80-90 بیشتر از ٩٠ 10 5/07 100 حداکثر 100 حداقل 10 میانگین 38/11 مأخذ: یافته های تحقیق نتیجه گیری و پیشنهادها به طور خلاصه ، نتایج این تحقیق نشان میدهد که متغیرهای آب ، کود دامی، سم ، نیروی کار، ماشین آلات و سطح زیرکشت با میزان تولید رابطه مستقیمی دارند و متغیرهای تأثیرگذاربر عدم کارایی فنی پسته کاران سن و میزان تحصیلات کشاورزان میباشند."