Abstract:
طی چند سال اخیر، در کشور ما، مطالعات بسیاری در موضوع «سبک زندگی» صورت پذیرفته که اغلب با رویکرد فردی بوده است. هدف این پژوهش، بررسی نقش جامعه و ساختارهای اجتماعی در شکل گیری سبک زندگی و پاسخ به این سوال است که آیا ساختارها و نهادهای اجتماعی نقشی در تعیین و تغییر و اصلاح سبک زندگی دارند؟ این پژوهش با رویکرد روان شناختی، اجتماعی، اسلامی و با استفاده از روش تحلیلی و بهره گیری از شیوه بررسی استنادی انجام شده است. یافته های این پژوهش نشان داد: 1. در مطالعات سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، به نقش جامعه و ساختارهای اجتماعی، کمتر توجه شده است. 2. این ساختارها و نهادها، در فرایند تربیت و رشد، افراد را به انتخاب سبک زندگی متناسب با خود رهنمون می کنند. 3. تعیین و تغییر و اصلاح سبک زندگی از طریق ساختارهای اجتماعی، امری تدریجی است، نه دفعی؛ بنابراین، برای اصلاح «سبک زندگی» در جامعه، باید به ساختارها و نهادها و نهادینه سازی مفاهیم و رفتارهای موردنظر توجه ویژه داشته باشیم و آنچه را که نیاز است، اصلاح یا ایجاد کنیم.
Machine summary:
3. تعیین و تغییر و اصلاح سبک زندگی از طریق ساختارهای اجتماعی، امری تدریجی است، نه دفعی؛ بنابراین، برای اصلاح «سبک زندگی» در جامعه، باید به ساختارها و نهادها و نهادینه سازی مفاهیم و رفتارهای موردنظر توجه ویژه داشته باشیم و آنچه را که نیاز است، اصلاح یا ایجاد کنیم.
آنچه از میان اقتضائات مورد اشاره در ارتباطات اجتماعی، مورد توجه است، پذیرش عناصر فرهنگ به معنای عام آن است؛ به این معنا که انسان ها در زندگی اجتماعی خود بر حسب تعلقات فرهنگی و تربیتی بستر رشد اجتماعی خود، سبک ها و شیوه های زندگانی گوناگونی را برای خود برمی گزینند و نیز چگونگی تعامل های اجتماعی را یاد گرفته و به کار می بندند.
واقعیت این است که گرچه اینها باید در عمق وجود هر فرد جایگاهی بیابند و درونی شوند تا مؤثر واقع گردند، ولی نکته مهم این است که فراگیری و درونی شدن اینها نیز در جامعه و تعامل های اجتماعی در آن انجام می شود؛ به گونه ای که اگر القای این امور همراه با برنامه ریزی ساختارمند باشد، به مرور درونی شده و بخشی از سبک زندگی افراد می گردد.
اگر بخواهیم در جامعه، سبک زندگی اسلامی حاکم باشد، باید آنچه بیان شد به عنوان الگوهایی دارای ارزش والای اجتماعی قلمداد شوند که در قالب هنجارها و معیارهای پذیرفته شده برای رفتار، جایگاه خود را داشته باشند.
اگرچه به نظر می رسد هر فردی به صورت شخصی سبک و شیوه زندگی خود را خودش برمی گزیند و با انتخاب خود اوست؛ ولی واقعیت این است که جامعه و ساختار اجتماعی، بر تمام ابعاد زندگی افراد نیز تأثیر دارد و (به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه) برای آنان سبک سازی می کند.