Abstract:
بنوحفص (625ـ941ق) که ابتدا به عنوان والی دولت موحدین (515ـ668ق) بر تونس فرمان می راندند با زوال موحدین، اعلام استقلال کردند و ابوزکریای اول (625ـ647ق) با انتخاب شهر تونس به عنوان پایتخت افریقیه، اداره امور این سرزمین را به دست گرفت. در این زمان، حمله مغول در شرق، ادامه جنگ های صلیبی در مصر و شام، سقوط تدریجی اندلس به دنبال نبرد عقاب (609ق) و آشفتگی مغرب اقصی در آستانه استیلای بنی مرین (614ـ869ق) باعث کندی حرکت علمی و رکود مراکز و نهادهای آموزشی جهان اسلام شده بود. استقرار دولت بنوحفص و تامین امنیت منطقه تونس و حمایت امرای بنوحفص و اختصاص اوقاف، زمینه ساز مهاجرت دانشمندان از اندلس و سایر نقاط جهان اسلام به افریقیه شد که گسترش علوم و معارف اسلامی، راه اندازی کتاب خانه های غنی، تاسیس نهادهای آموزشی و بالندگی جامع زیتونه و مدرسه شماعیه را به دنبال داشت. این نوشتار گذشته از ارائه گزارشی تاریخی در این باره، به اصول و مبانی آموزش حفصیان با تکیه بر مذهب مالکی، رویکردهای علمی ـ آموزشی در قلمرو حفصیان و گونه شناسی مراکز علمی و آموزشی تاسیس شده در قلمرو حکومتی آن ها می پردازد.
Machine summary:
"استقرار دولت بنوحفص و تأمین امنیـت منطقـه تـونس و حمایت امرای بنوحفص و اختصاص اوقاف ، زمینه سـاز مهـاجرت دانشـمندان از اندلس و سایر نقاط جهان اسلام به افریقیـه شـد کـه گسـترش علـوم و معـارف اسلامی، راه اندازی کتاب خانه های غنی، تأسـیس نهادهـای آموزشـی و بالنـدگی جامع زیتونه و مدرسه شماعیه را به دنبال داشت .
. نتیجه امیران حفصی، از جمله ابوزکریا یحیای اول ، ابوعبـدالله محمـد المستنصـر، ابوفـارس عبدالعزیز و ابوعمرو عثمان ، مراکز علمـی ـ آموزشـی فراوانـی از قبیـل مدرسـه ، مسـجد، مکتب خانه و زاویه در تونس بنا کردند، تا جایی که شهر تونس بعـدها بـه شـهر مـدارس تبدیل شد و افراد زیادی در این مراکز به تحصیل و تدریس مشغول شدند.
در این دوره تعداد زیادی از دانشمندان مسلمان از جمله قلصادی، ابـن سـبعین و ابـن خلدون که خود باعث گسترش تعلیم و شکوفایی فرهنگ و تمدن افریقیه شـدند، از سـایر نقاط جهان اسلام به ویژه اندلس ، بـه افریقیـه مهـاجرت کردنـد تـا زیـر چتـر پشـتیبانی / دولت مردان حفصی، به فعالیت های علمی خود ادامه دهند.
وی قهوه را از یمن برای مریـدان خـود آورد تا کمتر بخوابند و بیشتر به ذکر و عبادت بپردازند، از این رو است که قهوه را شـاذلیه نامنـد؛ بنگرید: ابن عامر، تونس عبر التاریخ ، پیشین ، ص ٢٠٣ـ٢٠٦."
(
, 
, 
)
