Abstract:
ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﺘﻮای ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ اﻫﺪاف آن اﺳﺖ. ﻗﺼﻪﻫﺎ، ﺑﻪ ﻓﺮاﺧﻮر ﺷﮑﻞ و ﻣﺤﺘﻮای ﺧﻮد ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺑﻪ ﺛﻤﺮ رﺳﺎﻧﺪن ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ دارﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ آﮔﺎﻫﯽ اﻧﺘﻘﺎدی ﯾﮑﯽ از ﻫﺪﻓﻬﺎی ﻣﻬﻢ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ رﺳﻤﯽ اﺳﺖ و ﺻﻤﺪ ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ ﯾﮑﯽ از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻄﺮح اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ از ادﺑﯿﺎت ﮐﻮدﮐﺎن اﺳﺖ، ﻟﺬا در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺎﻫﯿﺖ و وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ اﻧﺘﻘﺎدی، ﻗﺼﻪ ﻫﺎﯾﯽ از ﺻﻤﺪ ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺿﻌﯿﺖ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ، ﺳﺮﮐﻮب اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺗﺸﻮﯾﻖ آﮔﺎﻫﯽ اﻧﺘﻘﺎدی، ﻋﻤﻞ ﺟﻤﻊ- ﻣﺤﻮر و ﻧﻘﺪ ﺑﺎور ﻏﯿﺮﻣﻮﺟﻪ اﻧﺘﺨﺎب و اﻣﮑﺎن اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ- اﻧﺘﻘﺎدی ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻪ ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻌﻘﻮﻟﯿﺖ، ﻗﺼﺪﻣﻨﺪی و روش اﯾﺰرل ﺷﻔﻠﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ دو دﯾﺪﮔﺎه در زﻣﯿﻨﮥ ﻣﺤﺘﻮای ﻗﺼﻪﻫﺎی ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرت از ﭘﺬﯾﺮش و رد آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی در ﺗﺮﺑﯿﺖ اﻧﺘﻘﺎدی اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ دﯾﺪﮔﺎﻫﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ را ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ. دﯾﺪﮔﺎه ﻣﯿﺎﻧﻪ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﭘﺮورش ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺘﻘﺎدی، ﻻزم اﺳﺖ ﺑﺮﺧﯽ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ رواﯾﺘﻬﺎی اﻟﻘﺎﯾﯽ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ، ﻻﯾﻪﻫﺎی آﺷﮑﺎر و ﭘﻨﻬﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖورزی، رادﯾﮑﺎﻟﯿﺰه ﺟﻠﻮه دادن ﺷﮑﺎﻓﻬﺎی ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ و ﮐﻢ رﻧﮓ ﺑﻮدن ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ ﺟﺮح و ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺷﻮﻧﺪ.
Machine summary:
"با توجه به اینکه آگاهی انتقادی یکی از هدفهای مهم تربیتی در تعلیم و تربیت رسمی است و صمد بهرنگی یکی از نویسندگان مطرح این زمینه از ادبیات کودکان است ، لذا در این مقاله که به روش پژوهش تحلیل محتوا انجام شده ، ضمن بررسی ماهیت و ویژگیهای تعلیم و تربیت انتقادی، قصه هایی از صمد بهرنگی به صورت هدفمند با هدف شناسایی و تحلیل آنها از نظر ویژگیهایی مانند وضعیت طبقاتی، سرکوب اجتماعی، تشویق آگاهی انتقادی، عمل جمع - محور و نقد باور غیرموجه انتخاب و امکان استخراج مضامین تربیتی- انتقادی بر اساس سه معیار معقولیت ، قصدمندی و روش ایزرل شفلر بررسی شده است .
یافته های پژوهش همان طور که گفته شد، در اینجا سعی شده است تا شش داستان انتخاب شده با عناوین «٢٤ ساعت در خواب و بیداری»، «پسرک لبو فروش »، «اولدوز و کلاغها»، «کور اغلو و کچل حمزه »، «ماهی سیاه کوچولو» و «یک هلو هزار هلو» هر کدام در جدولی جداگانه بر اساس مؤلفه های استخراج شده از پیشینه نظری یعنی "مقابله با جلوه های سرکوب فرهنگی (ترویج خرافات ، برخوردهای نامناسب تربیتی)"، "ارتقای آگاهی انتقادی و عمل جمع - محور"، "آشکارسازی مفهوم فقر و بیعدالتی"، "تاکید بر تردید و نقد اطاعت ناموجه "، "تشویق آگاهی جویی برای 1."