Abstract:
تاثیر باران و خصوصیات آن در فرسایش خاک در فرمول جهانی فرسایش با ضریب فرسایندگی باران مشخص شده است. این ضریب شاخصی از قدرت فرسایندگی باران است که به انرژی سنیتیک باران بستگی دارد. انرژی سینتیک باران پارامتری برای اندازهگیری فرسایش است که به شدت بارندگی بستگی دارد. برای درونیابی فرسایندگی باران در شهرستان کوهدشت، اقدام به محاسبه انرژی بارشهای به وقوع پیوسته 12 ایستگاه دارای آمار باراننگار ثبات در سطح استان شد، سپس فاکتور فرسایندگی باران برای این ایستگاهها بر اساس روش ویشمایر - اسمیت محاسبه شد. برای تعداد 18 ایستگاه بارانسنجی معمولی نیز با ایجاد رابطه رگرسیون بین فاکتور فرسایندگی باران و شاخص فورنیه اصلاح شده، ضریب فرسایندگی باران محاسبه گردید. به منظور درونیابی فرسایندگی باران سالانه از تکنیک زمین آمار و در محیط نرم افزار GS پلاس، در ابتدا
سهمی واریوگرام تجربی محاسبه و ترسیم گردید. سپس روشهای مختلف درونیابی با مدلهای مختلف بر آن برازش داده شد. نتایج ارزیابی نشان داد که روش کریجینگ با مدل گوسی بر سهمی واریوگرام دادههای فرسایندگی سالانه باران با دامنه تاثیر 230 کیلومتر، بهترین الگو برای درونیابی میانگین فرسایندگی باران در شهرستان کوهدشت است. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین ضریب فرسایندگی باران برای منطقه مورد مطالعه به ترتیب 75و 19 mj mm ha-1 h-1 y-می باشد.
Machine summary:
پهنه بندی فرسایندگی سالانه باران با کاربرد روش زمین آمار در حوزه آبخیز شهرستان کوهدشت صحبت اله سهرابی ١،*، ناصر طهماسبی پور٢، علی حقی زاده ٣، حسین زینی وند 4 ١ و *- نویسنده مسئول : دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری ، گروه مرتع و آبخیزداری ، دانشگاه لرستان .
برای درون یابی فرسایندگی باران در شهرستان کوهدشت ، اقدام به محاسبه انرژی بارش های به وقوع پیوسته ١٢ ایستگاه دارای آمار باران نگار ثبات در سطح استان شد، سپس فاکتور فرسایندگی باران برای این ایستگاه ها بر اساس روش ویشمایر - اسمیت محاسبه شد.
نتایج ارزیابی نشان داد که روش کریجینگ با مدل گوسی بر سهمی واریوگرام داده های فرسایندگی سالانه باران با دامنه تأثیر ٢٣٠ کیلومتر، بهترین الگو برای درون یابی میانگین فرسایندگی باران در شهرستان کوهدشت است .
/ شکل (١) موقعیت حوزه آبخیز شهرستان کوهدشت در استان لرستان و ایران ٢-٢- فرسایندگی باران (R) ٢-٢-١- محاسبه فاکتور فرسایندگی باران در ایستگاه های مجهز به باران نگار ثبات تأثیر باران و خصوصیات آن در فرسایش خاک در فرمول جهانی فرسایش با ضریب فرسایندگی باران مشخص شده است .
برای پهنه بندی ضریب فرسایندگی باران در این تحقیق ، بهترین روش کریجینگ و بهترین مدل برازش داده شده ، در زمین آمار از بین مدل های کروی ، گوسی و نمایی ،گوسی بود.