Abstract:
در پیدایش فر قه ضاله بهائیت، علل گوناگونی دخیل بود. در این راستا میتوان به بسترهای دینی همچون
درک نادرست از آموزة مهدویت و انتظار منجی، ظهور فرقه شیخیه، و بسترهای فرهنگی و اجتماعی نظی ر
فقر، جهل، بیسوادی و خرافه پرستی اشاره کرد. از میان دلایل سیاسی نیز میتوان از سو یی به ضعف
حکومت و تسلط همه جانبه اجانب بر دربار و منابع ملی، و از سوی دیگر به حما ی ت بیگانگان از هر
حرکت ساختارشکن در راستای تضعیف اقتدار حکومت و علما اشاره کرد. اشتباه برخ ی از مورخان و
دعاوی کذب برخی از پیروان فرقه ضاله بهائیت موجب شده است برخی گمان کنند علما یی همچون
شیخ اعظم انصاری، در برخورد با سران بابیت و بهائیت برخورد قاطع و درخوری نداشته اند. در ای ن
نوشتار، به دنبال بررسی ادعاهای مطرحشده و سپس نقد و بررسی آنها با توجه به قرائن و شواهد موجود
هستیم.
Machine summary:
"comدریافت: 31/3/1391 ـ پذیرش: 3/8/1391 مقدمه قضاوت کردن دربارة قضایای تاریخی در برههای خاص از زمان، به مقدماتی نیاز دارد که یکی از آنها در نظر گرفتن اوضاع و شرایط و مقتضیاتی است که در تصمیمگیری افراد در آن زمان نقش داشته است، این امر برای کسانی که در دههها و سدههای آینده میآیند، اگر محال نباشد، بسیار مشکل است؛ چون آثار مکتوب به انگیزههای مختلف و دواعی گوناگون نوشته شدهاند؛ با اینحال، برای کشف حقایق چارهای جز رجوع به آثار و کتابهای بهجامانده از آن زمان نیست؛ اما با کنکاش و زحمت فراوان در لابهلای آثار تاریخی، تنها به بخشی از حقیقت میتوان دست یافت.
ازاینرو، اشکال کسانی که قائلاند، فلان عالم مثلا در برخورد قاطعانه با این مسئله کوتاهی کرده است، جای تأمل و بررسی دارد؛ زیرا ممکن است مسئلة بابیت و بهائیت مبتلابه آن عالم نبوده، و تبلیغات این فرقه در محل زندگی آن عالم نبوده باشد؛ همانگونهکه در عصر حاضر، علمای قم و نجف نسبتبه فرقة قادیانه 12 که در هندوستان، پاکستان، آفریقا و اندونزی فعالیت دارند، احساس خطر جدی نمیکنند و واکنش جدی نشان نمیدهند؛ یا اگر موضعگیری کردهاند، بهگونهای ملموس نبوده است که موجب شیوع اخبار آن شود.
احمد قادیانی در روز چهارم مارس 1889 میلادی ادعا کرد که وحی بر او نازل شده و پیامبر است(محمد جواد مشکور، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم ، انتشارات آستان قدس، 1372، ص 39)، بعد از ادعای نبوت، مدعی شد که یا چهار زبان «عربی، فارسی، اردو، و انگلیسی» بر او وحی می شود و اکثر تألیفات خود را بر این چهار زبان نوشته است، و در مقابل قرآن کتاب مقدسی را مدعی شد بنام «الکتاب المبین» چون مردی عالم و زبان دان بود، جمعی از مردم قادیان به او گرویدند که پیروان این مذهب نوپا را قادیانی یا میرزائی یا احمدی نام نهادند."