Abstract:
جمهوری اسلامی ایران به واسطه موقعیت راهبردی و واقع شدن دریکی از حساس ترین مناطق جهان ، پیوسته دارای فرصت ها و مزیت هایی همراه با تهدیدها و آسیب پذیریهای اجتناب ناپذیر و غیرارادی بخصوص در منـاطق مـرزی خـود، مـیباشـد. دارا بودن سه ویژگی و امتیاز موقعیتی، یعنی: پیوسـتگی موقعیـت سـرزمینی ایـران ؛ دارا بـودن سـواحل طـولانی در خلـیج فـارس و دریای عمان در اختیار داشتن تنگه راهبـردی هرمـز، همچنـین برخـورداری از موقعیـت گـذرگاهی، همانـا ایـران را در زمـرة کشورهای مهم و تاثیرگذار بر مبادلات جهانی و منطقه ای قرار داده است . وجود این مبادلات و پیوندهای فضـایی دو سـوی مرز بین کشورهای مجـاور و آسـیب پـذیری و تهدیـدات مختلـف در ایـن منـاطق ، ضـرورت و اهمیـت ویـژه ای را در نظـام برنامه ریزی کشور ما و در فرایند ساماندهی و برنامه ریزی آمایش سرزمین و سـند چشـم انـداز ١٤٠٤، بـه منـاطق مـرزی داده است بر اساس مستندات ، مطالعات و تحقیقات انجام شده در سالیان اخیر ملاحظه میشود که به دلیل اهمیت و حساسیت های ویژه مناطق مرزی ، توجه خاصی در جهان به ساماندهی و آمایش دفاعی –امنیتی این مناطق شـده اسـت . پـژوهش حاضـر بـا استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و به شیوه میدانی بـا اسـتفاده از پرسشـنامه و مصـاحبه بـه تبیـین شـاخص هـا و راهبردهـای دفاعی- امنیتی و اولویت گذاری این راهبردها پرداخته اسـت . بـه ایـن منظـور، از مـدل SWOT بـرای تـدوین شـاخص هـا و راهبردها و همچنین از مدل QSPM برای اولویت بندی راهبردها استفاده شده است . نتـایج ایـن پـژوهش نشـان مـیدهـد کـه راهبردهای مناسب برای آمایش دفاعی-امنیتـی منـاطق مـرزی جنـوبی کشـور از نـوع راهبردهـای تنـوعی (رقـابتی) هسـتند و ضرورت توجه به شاخص های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سیاسی- امنیتی توام با یکدیگر برای توسـعه و امنیـت منطقه را لازم میداند.
Machine summary:
"جدول ٦ شماره : اولویت راهبردهای رقابتی پیشنهادشده برای آمایش دفاعی – امنیتی مناطق مرزی جنوبی کشور ردیف راهبردها اولویت راهبردها جذابیت 1 تنوع اقتصادی و افـزایش ضـریب اشـتغال و شـکوفایی بـیش ازپـیش منطقـه در جهت جلوگیری از جذب مرزنشینان به باندهای قاچاق کالا و مواد مخدر اول 5,152 2 سرمایه گذاری در تولید محصولاتی که می تواننـد جهـت مبادلـه بـا سـایر نقـاط جهان موردتوجه قرار گیرند؛ با توجه به قابلیت ارتباطی از طریق آب های آزاد دوم 4,88 3 افزایش توان رقابت برای در دست گرفتن اقتدار دریاها از طریق بالا بردن توان نظامی و دفاعی سوم 4,498 4 توســعه صــنعت کشــاورزی و تولیــد محصــولات گرمســیری و مــاهیگیری و دریانوردی با اتکا به نیروهای بومی منطقه و گسترش حمایت ها جهت تولیدات بیشتر و صادرات چهارم 4,267 5 سرمایه گذاری در ارتقـای سـطح آمـوزش هـای عمـومی و تخصصـی نیروهـای جوان و برنامه ریزی دقیق برای اشتغال آنان پنجم 4,19 6 گسترش تبلیغات رسانه ای و لـزوم توجـه بـه قابلیـت هـا و فرصـت هـای موجـود اقتصادی و گردشگری در جهت رونق اقتصادی و تـوان رقـابتی بـا کشـورهای عرب نشین ثروتمند ششم 4,075 7 بهره برداری بهینه از انـرژی هـای موجـود و همچنـین بـالا بـردن تـوان در زمینـه افزایش برداشت از حوزه های مشترک هفتم 3,833 8 افزایش توان چانه زنی در مجامع بین المللی با توجه به دشمنی آشـکار بعضـی از همسایگان ؛ ازجمله عربستان هشتم 3,39 9 رقابت در جذب سرمایه گذاران خارجی از طریق گسترش تسهیلات و اصـلاح قوانین و مقررات سخت گیرانه و گسترش تبلیغات رسانه ای نهم 3,316 10 حمایت از سرمایه گذاران داخلی و فراهم کردن زمینه های لازم برای سرمایه گذار ی آن ها به 3,26 عنــوان راهبــردی در جهــت جلــوگیری از خــروج ســرمایه آن هــا از کشــور کــه اغلــب در کشورهای عربی مجاور اقدام به سرمایه گذاری می کنند نتیجه گیری سرزمین ایران به علت موقعیت مناسب جغرافیایی از گذشته دور موردتوجه مهاجمین بوده و در راستای همین تهاجمات ، قسمت هایی از خـاک خـود را ازدسـت داده اسـت ."