Abstract:
در اکثر تفاسیر ذیل آیه «و اذّن فی النّاس بالحج» به حدیثی اشاره شده است که حضرت ابراهیم’ بعد از بنای کعبه به دستور خداوند در یک دعوت عمومی همه مردم را به حج دعوت کرده و در اجابت دعوت وی همه موجودات عالم و حتی کسانی که در صلب پدران و رحم مادران بودهاند لبیک گفتهاند و همه کسانی که هرساله به حج میروند کسانی بودهاند که در آن زمان به دعوت ابراهیم× لبیک گفتهاند. در صورتیکه برخی بهخصوص معتزله، از جمله حسن بصری و جبانی، خطاب این آیه را پیامبر اکرم’ میدانند که مردم را به حجةالوداع دعوت کرده است. بعد از بررسی تفاسیر مختلف این نتیجه حاصل شد که دعوت ابراهیم به حج یک دعوت عمومی برخاسته از روح و فطرت انسانهاست که باعث میل و رغبت انسانها به حج میشود، ولی بر طبق آیه «للّه علی النّاس حجّ البیت من استطاع الیه» تنها بر افراد مستطیع حج واجب میگردد.
Machine summary:
"١. صورت های مختلف نقل حدیث در تفاسیر شیعه اولین مرجعی که این حدیث در آن نقل شده و تفاسیر دیگر نیز با ارجاع به آن ، حدیث را مطرح کرده اند، تف سیر علی بن ابراهیم قمی از تفا سیر روایی قرن سوم است که در آنجا ذیل آیه بیان شده است : قال : و لما فرغ إبراهیم من بناء البیت أمره الله أن یؤذن فی الناس بالحج فقال : یا رب و ما یبلغ صـــوتی فقال الله أذن علیک الأذان و علی البلاغ و ارتفع علی المقام و هو یومئذ ملصق بالبیت فارتفع المقام حتی کان أطول من الجبال فنادی و أدخل إصبعیه فی أذنیه و أقبل بوجهه شـــرقا و غربا یقول : أیها الناس کتب علیکم الحج إلی البیت العتیق فأجیبوا ربکم فأجابوه من تحت البحور الســبعۀ و من بین المشــرق و المغرب إلی منقطع التراب من أطراف الأرض کلها و من أصلاب الرجال و أرحام النساء بالتلبیۀ: لبیک اللهم لبیک أ و لا ترونهم یأتون یلبون فمن حج من یومئذ إلی یوم القیامۀ فهم ممن اســتجاب لله و ذلک قوله : «فیه آیات بینات مقام إبراهیم » یعنی نداء إبراهیم علی المقام بالحج (قمی، ١٣٦٣: ٢/ ٨٣)، هنگامی که ابراهیم از ساختن خانه کعبه فارغ شد، خداوند او را امر به دعوت به حج نمود."