Abstract:
ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺟﺮﯾﺮ ﻃﺒﺮی، ﻣﻔﺴﺮ و ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﮕﺎر ﻗﺮن ﺳﻪ در ﻧﮕﺎرش ﺗﺎرﯾﺦ و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﭘﯿﺸﮕﺎم ﺑﻮده اﺳﺖ. او در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد ﺳﺒﮏ روﺷﯽ ﺧﺎص دارد ﮐﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ آن ﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ او از دﯾﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد اﺳﺖ. در ﮐﺘﺎب ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻃﺒﺮی ﻣﮑﺮر ﺷﺎﻫﺪ اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ که در ﻻﺑﻼی ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﯽ ﭘﺮدازد و در ﺗﺎرﯾﺦ ﻃﺒﺮی آﯾﺎت ﻗﺮآﻧﯽ و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻫﺎی آن ﺑﺴﯿﺎر دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻃﺒﺮی ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﺮان دﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش ﺗﺎرﯾﺦ و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﯽ زﻧﺪ و اﯾﻦ در آﻣﯿﺨﺘﮕﯽ ﻫﺎ و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮی ﻫﺎ در آﺛﺎر ا از ارزش آن ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﺎﻫﺪ. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ آﺛﺎر او ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺎ اﺻﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی او ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ دارد اﻣﺎ از ﻟﺤﺎظ ارزش ﺗﺎرﯾﺨﯽ- ادﺑﯽ ﻫﻢ ﺳﻨﮓ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی او اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ درآﻣﯿﺨﺘﮕﯽ ﺗﺎرﯾﺦ و ﺗﻔﺴﯿﺮ در ﺗﺎرﯾﺨﻨﺎﻣﻪ ﻃﺒﺮی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
Machine summary:
اینکه کتاب اولین کتابی است که به صورت مفصل در علم تاریخ نگاشته شده است از نظر تحقیقات ادبی بسیار با ارزش و راهگشا است و تأثیراتی که بر تاریخ های بعد از خود گذاشته است قابل پیگیری است اما مسأله مهم در این نوشته تأثیر نوشته های خود طبری و به صورت جزئیتر تفسیر و علم به آن در نگارش تاریخ است .
این کتاب علاوه بر اینکه بر تفسیرهای زمان خود و بعد از خود تاثیر گذاشته است بر قلم خود نویسنده نیز تاثیر بسیار داشته است به طوری که در کتاب تاریخ نامه طبری به راحتی میتوان تفسیر قرآن خواند.
آوردن آیه و ترجمه آن : طبری برای اینکه نوشته ها و تاریخ خود را مستند و علمی ارائه کند در جای جای بیان تاریخ و داستان های پیامبران از آیات قرآن استفاده کرده است و برای روشن تر شدن موضوع در ادامه آن معنای دقیق و لفظ به لفظ آیه را ذکر کرده است و این کار هر چه بیشتر به تاریخ او رنگ و بوی تفسیر داده است : خدای عزوجل گفت : ألم أقل لکم إنی أعلم غیب السماوات والأرض گفت : نگفتم شما را که من غیب آن دانم که شما ندانید.
در تاریخ نامه نیز نه به گستردگی تفسیرهای متأخر اما به اقتضای بیان تاریخ ، طبری از این ابزار تفسیری بهره گرفته است : و خدای عزوجل آن همه اندر قرآن یاد کرده است جایی و گفت : إنا خلقناهم من طین لازب .
همین استناد و متقن سازی تاریخ با تفسیر و قرآن هنوز بعد از چند قرن این کتاب را به یکی از بهترین منابع تاریخی زندگی پیامبران وآفرینش بدل کرده است .
چنانکه پیش از این نیز گفته شد طبری به سه شیوه از قرآن و تفسیر در تاریخ خود استفاده کرده است .